Wykorzystywany w homeopatii, a także dawniej w medycynie ludowej na bóle zębów, a liście przykładano na bolące miejsce po użądleniu pszczoły. Spożyte powodują jednak wymioty, ze względu na zawarte w nich trujące substancje.
Występowanie
Roślina lecznicza, trująca
Siedlisko: lasy, zarośla
Występowanie: półkula północna
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Bezzieleniowa roślina pasożytująca głównie na lepiężnikach, ale także rzadziej na miłośnie górskiej i podbiale pospolitym, czerpiąc pokarm z rośliny żywicielskiej za pomocą licznych korzonków zakończonych ssawkami. Brak chlorofilu nadaje jej charakterystyczną żółtawo-brunatną barwę.
Występowanie
Siedlisko: ziołorośla nad potokami
Występowanie: góry środkowej Europy i Kaukaz
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Bezzieleniowa roślina pasożytująca na roślinach motylkowych. W Polsce występuje 14 gatunków zarazy, trudnych do odróżnienia. Wszystkie są na Czerwonej Polskiej Liście gatunków zagrożonych.
Występowanie
Siedlisko: suche murawy, zarośla i zbocza
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Trujący sok mleczny zawiera lakton euforbon, szkodliwy dla większości zwierząt. Nie wrażliwe są jednak na tę substancję gąsienice zawisaka wilczomleczowca, dla których jest jedyną rośliną żywicielską.
Występowanie
Roślina trująca
Siedisko: ubogie murawy, suche zarośla i zbocza, przydroża, suche łąki i pastwiska
Występowanie: środkowa i południowa Europa, Syberia, zawleczony w Ameryce Północnej
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Łacińska nazwa (euphorbia amygdaloides) upamiętnia postać Euphorbosa, żyjącego w I w pne nadwornego lekarza mauretańskiego króla Juby II. Wilczomlecze zawierają ostry sok mleczny, zawierający u większości gatunków trujące substancje (stąd polska nazwa).
Występowanie
Roślina trująca
Siedlisko: lasy, zwłaszcza bukowe w górach i na pogórzu
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Polska nazwa nawiązuje do podobieństwa liści wierzbówki i wierzby. U gatunku tego niemiecki botanik Christian Sprengel (1750-1816) odkrył zjawisko obcopylności (ksenogamii) czyli przenoszenia pyłku z pylników danej rośliny na znamię kwiatu innego osobnika – dało to początek współczesnej wiedzy o biologii zapylania. Dawniej w Rosji odpowiednio spreparowane liście wierzbówki były używane jako namiastka herbaty.
Występowanie
Roślina lecznicza
Siedlisko: zręby, obrzeża lasów i zarośli, brzegi potoków, ziołorośla
Występowanie: Europa, Azja, Ameryka Północna, Wyspy Kanaryjskie
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Przez górali zwany nietotą. Wroniec odróżnia się do pozostałych widłaków nieobecnością kłosów zarodnionośnych (zarodnie wykształcają się w kątach liści). Od wykiełkowania zarodnika do osiągnięcia pełnej dojrzałości mija ok. 20 lat. Ziele wrońca zawiera trujące alkaloidy (likopodynę i selaginę), a wywar z niego był niegdyś używany jako środek przeciw pchłom i wszom.
Występowanie
Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: lasy zwłaszcza świerkowe, zarośla kosówki, wysokogórskie murawy
Występowanie: kosmopolityczna roślina górska, niewystępująca jedynie w rejonach suchych oraz strefie sub- i tropikalnej
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Nazwa łacińska rodzaju widłaków (lycopodium) wywodzi się od dwóch greckich słów lycos = wilk, podion = łapka, a powstała z przekładu XVI-wiecznej niemieckiej jej nazwy. Polska nazwa nawiązuje do widlasto rozgałęzionych pędów. Zarodników (których zbiór do niedawna był dozwolony) używano w medycynie ludowej, a także w odlewnictwie, do wyrobu sztucznych ogni i w przemyśle farmaceutycznym do produkcji zasypek i pudrów. Ziele zawiera trujące alkaloidy (likopodynę i annotynę).
Występowanie
Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: cieniste, wilgotne lub torfiaste lasy iglaste, mieszane, zarośla kosówki
Występowanie: północna i środkowa Europa, północna Azja, Ameryka Północna
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Wszystkie gatunki wełnianek związane są z terenami otwartymi, ponieważ do swego rozwoju potrzebują dużo światła. Na mokrych, bagiennych łąkach wełnianki występują często w dużej liczbie, nadając im w trakcie owocowania wygląd widocznej z daleka białej plamy. Być może właśnie stąd wzięła się tradycyjna nazwa „bielawy”, jaką określa się takie zabagnione łąki na torfowiskach niskich oraz na wilgotnych górskich młakach. Puchu z wełnianek używano dawniej do wypełniania poduszek oraz próbowano z niego wyrabiać nici. Miał to być taki polski odpowiednik bawełny. Niestety, jako że włoski są kruche i łamliwe, wykonane z nich nici są bardzo nietrwałe. Zaniechano więc tych prób. Dziś rośliny te wykorzystywane są niekiedy na suche bukiety. Kwiaty są zapylane przez wiatr, dlatego nie są barwne i roślina nie wytwarza nektaru. Nazwę rodzaju eriophorum wymyślił Linneusz, składając ją z greckich słów erion – wełna i phoreo – noszę.
Występowanie
Siedlisko: torfowiska, mokre łąki w górach
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Daphne – pierwotnie nazywano drzewo laurowe, w które według wierzeń Greków została przemieniona nimfa Dafne. Na obecny rodzaj wawrzynek nazwa przeniesiona została przez Linneusza, ze względu na podobieństwo liści wawrzynka do lauru. Wilczełyko natomiast pochodzi od szczególnie mocnego i wytrzymałego łyka. Roślina cieszy się złą sławą truciciela, w wypadku zatrucia śmiertelność wynosi ok. 30%. Trujące są wszystkie części rośliny. Nawet dotknięcie powoduje zapalenie skóry, ale najgroźniejsze jest spożycie nęcąco wyglądających czerwonych owoców – już 10-12 dojrzałych jagód stanowi dawkę śmiertelną dla dziecka. Nie są one natomiast trujące dla ptaków, które zjadając je rozsiewają nasiona.
Występowanie
Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: żyzne lasy, głównie grądy i buczyny, zarośla kosówki, zwłaszcza na podłożu zasobnym w węglan wapnia
Występowanie: Europa i Azja
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
