marzec 2024

Pytanie nr 3/2024

Dziś mamy dla Was taki obrazek: wyobraźcie sobie roślinę dumnie prężącą się niczym wyniosły szczyt; roślinę elegancką i dostojną, ale wydzielającą zapach dość przykry, przypominający padlinę lub koński nawóz; roślinę, która może stać się więzieniem tych, którzy mimo wszystko zdecydują się zbliżyć i w dodatku wydającą wyjątkowo trujące jagody. W zasadzie wszystkie jej części mogą powodować podrażnienie, mimo to w średniowieczu w jednym z krajów ekstraktu z bulwy tej rośliny używano do usztywniania koloratek, co skutkowało niejednokrotnie powstawaniem pęcherzy na ciele, dlatego z czasem porzucono tę praktykę, lecz do dziś nieopodal kościołów można spotkać stanowiska tej rośliny. We wspomnianym kraju wyróżnia się nawet rodzimy podgatunek naszej bohaterki. Warto od razu dodać, że odkąd w 1851 odkryto ją w kraju na wskroś karpackim (choć epitet gatunkowy mógłby sugerować coś innego) roślinka była źródłem wielu kontrowersji systematycznych, więc być może w łęgach czy jaworzynach znaleźliście jej synonim taksonomiczny. Zatem pozostaje Wam tylko podać nam nazwę rośliny oraz gór, w których ją pierwszy raz znaleziono i opisano.

Odpowiedź:

Poszukiwana roślina to obrazek alpejski odnaleziona w Alpach Transylwańskich, czyli w Karpatach Południowych i opisana po raz pierwszy w 1951 r. przez austriackich botaników. Znaleźć ją można w też w Polsce, m.in. na terenach Karpat i Sudetów. W Danii wyróżnia się podgatunek Arum alpinum ssp. Dunicum. Obrazki wydzielają specyficzny zapach, by zwabić do środka owady, dzięki czemu może dojść do zapylenia.

Prawidłowej odpowiedzi udzielili:

Justyna Ferenc 1 pkt
Bartek Bogusz 1 pkt
Dominika Sobula 1 pkt
Hadrian Jakóbczak 1 pkt
Anna Kłucjasz 1 pkt
Bartłomiej Cisowski 1 pkt
Mariusz Pietrzak 1 pkt
Andrzej Zabłocki 0.5 pkt

Pytanie nr 4/2024

Wyobraźcie sobie, że słońce nie zaszło jeszcze za lasy, gdy zza zakrętu ujrzeliście teren tak zachęcający do eksploracji. Istny kulturowy skarb. Dajcie sobie czas na zwiedzanie, a po wycieczce napiszcie nam jakim szlakiem lub szlakami można dojść ze szczytu góry oznaczonej numerem 4 do obiektu, który dziś nie istnieje, a został oznaczony jedną z cyfr 1-3.

Odpowiedź:

„Pożegnawszy różowym świtem krakowski gród, Zbrozło, jadąc szybko, w południe dotarł do Raby i na popas stanął w dworcu kmiecia Dobka. Dobkowe lasy graniczyły z Dzikowymi … Przy obiedzie opowiadał Zbroźle o Dziku, do którego jeździł upomnieć się o bezprawne łowy w jego borach… Chętnie podjał się też Zbrozłę krótszymi krogami do Dzikowego Grodziska odprowadzić. Słońce nie zaszło jeszcze za lasy, gdy zza zakrętu ujrzeli kamienną basztę nad urwiskiem…”

Tak Karol Bunsch w powieści „Dzikowy skarb” fantazjował o Grodzisku w Paśmie Cietnia. Natomiast w 2019 r. w rejonie Grodziska, doliny rzeki Stradomki i pustelni z „Diabelskim Kamieniem” w Krzesławicach utworzono „Park Kulturowy Dzikowy Skarb”, nawiązując jego nazwą do powieści Bunscha.

I właśnie ten rejon przedstawia mural na budynku szczyrzyckiej restauracji i minibrowaru Marysia (i Centrum Turystycznego Ziemi Szczyrzyckiej), którego fragment został użyty w pytaniu. Numerami w pytaniu oznaczono: 1 – Diabelski Kamień, 2 – Kapliczka przy przy pustelni przy Diabelskim Kamieniu (dość wiernie odwzorowana na muralu), 4 – Grodzisko, 3 – jak spojrzymy na mapę i poszukamy miejsca pomiędzy Diablim Kamieniem i Grodziskiem odnajdziemy Klasztorówkę, gdzie wg niektórych badaczy w średniowieczu istniał klasztor benedyktynów (dzisiaj oczywiście nie istnieje).

Pozostaje więc dojść z Grodziska na Klasztorówkę i możemy to zrobić idąc najpierw fragmentem szlaku niebieskiego (Swoszowice – Szczawa) a następnie fragmentem szlaku czarnego (Dobra – Przełom Stradomki).

Prawidłowej odpowiedzi udzielili:

Bartek Bogusz 1 pkt
Dominika Sobula 1 pkt

Klasyfikacja Konkursu Całorocznego 2024: