All Posts By

SKPG Kraków

Barwinek pospolity

  | Atlas Roślin, Kwiecień, Maj, Marzec, Niebieski, Obowiązująca | Brak komentarzy

Roślina silnie trująca. W niektórych częściach Polski był używany do „zwijania” kołtuna. Jego kuzyn pochodzący z Madagaskaru – Barwinek różyczkowy zawiera kilkadziesiąt alkaloidów – w tym winblastynę i winkrystynę o działaniu cytostatycznym, stosowanych w leczeniu niektórych białaczek, mięsaków i ziarnicy złośliwej.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: lasy liściaste o wilgotnej i żyznej glebie, zarośla, cmentarze, do 1000mnpm, pospolity w uprawie
Występowanie: środkowa, zachodnia i południowa Europa

Okres kwitnienia

  • marzec
  • kwiecień
  • maj

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Bartsja alpejska

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Fioletowy, Lipiec, Sierpień | Brak komentarzy

W nasze góry dotarła w erze zlodowaceń i już została. Będąc półpasożytem wnika ssawkami do korzeni roślin żywicielskich, pobierając wodę i sole mineralne. Nazwa rodzajowa pochodzi od nazwiska osiemnastowiecznego, holenderskiego lekarza J.Bartscha.

Występowanie

Siedlisko: wilgotne miejsca, murawy naskalne, w piętrze halnym i kosówki
Występowanie: roślina strefy arktycznej i alpejskiej, w Polsce w Karkonoszach, Tatrach i na Babiej Górze

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Barszcz kaukaski (Mantegazziego)

  | Atlas Roślin, Biały, Czerwiec, Lipiec | Brak komentarzy

Często mylony z barszczem Sosnowskiego, również pochodzącym z Kaukazu. Uchodzi za największą roślinę zielną dochodzącą w środowisku naturalnym do 3m wysokości, a na nizinach (w tym w Polsce) nawet do 5m, liście osiągają w Polsce do 3 m długości. Obie rośliny sprowadzono do Polski w latach 60-tych XX wieku jako wysokowydajne rośliny pastewne, miododajne oraz ozdobne, stanowiące atrakcyjny surowiec na kiszone pasze dla zwierząt. Szybko się jednak przekonano o fotouczulających właściwościach tych roślin – zawarte w nich olejki lotne zawierają lipofilne furanokumaryny, łatwo przenikające przez skórę i uczulające ją na działanie promieni słonecznych. W słoneczne dni już samo przebywanie w pobliżu barszczu może spowodować poważne poparzenie, pojawiające się dopiero w kilka godzin po kontakcie. Barszcz produkuje olbrzymie ilości nasion. Z pierwszych upraw przeniknął do środowiska naturalnego i pomimo licznych prób nie udało się go już wyeliminować. Nazwę gatunkową nadano na cześć włoskiego antropologa i etnografa – Paolo Mantegazziego, żyjącego na przełomie XIX i XX wieku.

Występowanie

Siedlisko: nadrzeczne żwirowiska, łąki, rowy, w pobliżu zabudowań
Występowanie: Kaukaz, w Polsce zawleczony

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Bagno zwyczajne

  | Atlas Roślin, Biały, Czerwiec, Maj, Obowiązująca | Brak komentarzy

Liście i pędy zawierają lotny olejek o silnym, odurzającym zapachu, porażający system nerwowy. Zawarty jest on również w pyłku, który lubi osiadać na rosnących często obok owocach borówki bagiennej – bogu ducha winnej, ale oskarżanej przez wieki o wywoływanie objawów podobnych do upojenia alkoholowego. Bagna używano również (zresztą do dziś) jako środka przeciw molom, a także do odwszawiania i odpluskwiania zwierząt domowych. Dawniej podejrzewano Żydów o dodawanie bagna do piwa w celu szybszego upojenia klientów. Nazwa (łac. ledum palustre) pochodzi bądź od gr. ledos = szata, wełna (w związku z gęstym owłosieniem rośliny), bądź od gr. laedere = szkodzić.

Występowanie

Roślina pod częściową ochroną
Siedlisko: torfowiska, bory bagienne, po regiel górny
Występowanie: środkowa i północna Europa, północno-wschodnia Azja, arktyczna Ameryka Północna

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Babka lancetowata

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Inny, Kwiecień, Lipiec, Maj, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Stara roślina lecznicza, wymieniana już w chińskich zielnikach 3000 lat temu! Wykorzystywano jej działanie wykrztuśne oraz przeciwzapalne i moczopędne. Znana była także lekarzom starożytnej Grecji i Rzymu (Pliniusz Starszy polecał ją na 24 choroby), Persji oraz Arabii – stosowano ją m.in. na ukąszenia skorpionów i węży. Na Litwie stosowano wino wymieszane z sokiem z liści babki na krwawienia wewnętrzne. W naszym kraju stosowano ją na wszelkie rany, owrzodzenia, oparzenia oraz ukąszenie żmii oraz owadów, a także jako antidotum na miłosne czary. Ponadto młode liście są jadalne, zawierają dużo witaminy C – w wielu krajach Europy sporządza się z nich surówkę (łącznie z liśćmi mniszka i pokrzywy) lub gotuje jak kapustę albo szpinak. Stanowi także dodatek do zup ziołowych, sosu beszamelowego lub twarogu. Dodawana do karmy dla gryzoni zmniejsza u nich zachorowalność na nowotwory.

Występowanie

Siedlisko: łąki, pastwiska, przydroża, trawniki, brzegi wód, na polach jako chwast roślin uprawnych (zwłaszcza koniczyny), od nizin po piętro halne
Występowanie: Europa, zawleczona na całym świecie

Okres kwitnienia

  • kwiecień
  • maj
  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Aster alpejski

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Fioletowy, Lipiec, Sierpień | Brak komentarzy

Starożytnym kwiaty astrów kojarzyły się z gwiazdami (łac. aster alpinus; łac. aster = gwiazda), naszym góralom natomiast mniej romantycznie z „wolim okiem”.

Występowanie

Siedlisko: naskalne murawy na wapieniu, po piętro halne
Występowanie: góry środkowej i południowej Europy, Kaukaz, południowy Ural, w Polsce w Pieninach i Tatrach

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Arnika górska

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Lipiec, Sierpień, Żółty i pomarańczowy | Brak komentarzy

Zwana także kupalnikiem górskim lub pomornikiem lekarskim. Znana już w starożytności (wymienia ją Pliniusz i Dioskorydes). W średniowieczu św. Hildegarda uważa ją za afrodyzjak. Dopiero w XVI wieku odkryto jej właściwości lecznicze – kwiatostany stosowano do tamowania krwotoków i odkażania ran (i to podobno z dużym powodzeniem). Natomiast w Bawarii, w wigilię Św. Jana, arnikę wtykano na brzegach pól w celu ochrony przed gradobiciem, a ustawiona w oknie miała chronić przed uderzeniem pioruna.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: łąki, brzegi lasów, polany śródleśne.
Występowanie: środkowa, południowa i północna Europa, w miejscach wyżej położonych, w Polsce w Sudetach i Bieszczadach

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Arcydzięgiel litwor

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Lipiec, Obowiązująca, Sierpień, Zielony | Brak komentarzy

Łacińska nazwa archangelica officinalis nawiązuje do właściwości leczniczych rośliny, które miały być ponoć objawione ludziom przez archanioła Rafaela, a wg innych do majestatycznego, okazałego wyglądu rośliny (archangelus = archanioł). Górale nazwali ją litwor i pod tą nazwą jest najszerzej znana. Dzięki zawartości olejków eterycznych i garbników ma właściwości lecznicze. Korzenie rośliny służyły do produkcji wódki litworówki, a także jako zaprawa do likierów i wermutu. Znany był już i użytkowany w starożytności, wiązało się z nim wiele zabobonów, m.in. wierzono, że powoduje zdrowienie, wzmacnianie, krzepnięcie i „siły potężne wydobywa, do małżeńskiego skutku prowadzące”. Znawcy zalecają, aby mężczyzna nosił korzeń przy sobie, najlepiej w lewej kieszeni spodni oraz zażywał przed romantycznym spotkaniem we dwoje napoju z litworu (może to być wino, nalewka lub likier, w których przez dwa tygodnie moczył się korzeń tego ziela). Przez zakonników zwany był „zielem Ducha Świętego” i zalecany, by zachować długowieczność.

Występowanie

Roślina lecznicza, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: brzegi górskich potoków, ustalone piargi, wilgotne skały
Występowanie: środkowa i północna Europa, Grenlandia, Syberia, Himalaje, w Polsce w Karpatach (Babia Góra, Tatry, Bieszczady) i Sudetach

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Nowa Zelandia – świat niezwykły jak przed zlodowaceniem

  | Slajdowiska | Brak komentarzy

Powakacyjne slajdowiska zaczynamy od wizyty w Nowej Zelandii, gdzie zabierze nas Iza Bętkowska.

Nowa Zelandia to jedno z najdalej od nas położonych miejsc na Ziemi, jednak w sumie dosyć łatwo zorganizować sobie tam podróż. To „długa biała chmura” – tak brzmi jej nazwa w języku maoryskim, i coś w tym jest – to kraj tajemniczy, o różnorodnym krajobrazie, zmieniającym się zaskakująco nawet co 50 km. W tamtejszej przyrodzie można się zakochać. Paprocie drzewiaste i setki gatunków przecudnych majestatycznych drzew, flory i fauny – nie występują już nigdzie na świecie, tam przetrwały niedotknięte przez zlodowacenie. Kręcono tam Jurrasic Park, trylogię Tolkiena. Kilka tamtejszych miejsc powinno być obowiązkowe do zobaczenia dla każdego, żebyśmy wiedzieli jakie drzewa i jaką przyrodę chronimy, i że warto.

Prezentujący: Izabela Bętkowska
Data: 3 października 2018 r.
Godzina: 19:00
Miejsce: Artefakt Cafe, ul. Dajwór 3

Dołącz do wydarzenia na FB!

Weekend z Maluchem w Gorcach i Pieninach + Jesienny redyk, 29-30 września 2018 r.

  | Wyjazdy | Brak komentarzy

Zapraszamy na wyjazd w Gorce i Pieniny 29-30 września 2018 r. aby przeżyć redyk jesienny i zdobyć Trzy Korony! Razem przeżyjemy redyk jesienny 2018 w Ochotnicy Górnej, czyli tradycyjne zejście bacy i juhasów z owcami z gór do wsi, na końcu sezonu pasterskiego. W drugi dzień wyjazdu zdobędziemy klasyczny, jeden z najpiękniejszych szczytów Pienin Właściwych: Trzy Korony.

Nasza inicjatywa skierowana jest do każdego kto chce:

• rozpocząć lub kontynuować górską aktywność turystyczną ze swoim małym dzieckiem (zakres wieku: kilka miesięcy – kilkanaście lat);
• przekonać się, że obowiązki rodzicielskie lub opiekuńcze w żaden sposób nie wykluczają możliwości chodzenia w góry;
• poznać innych rodziców lub opiekunów małych dzieci, którzy są zainteresowani spędzaniem wolnego czasu w ten sposób;
• dowiedzieć się co nieco o górach, bo chodzić i nie wiedzieć, to smutne;

Na wyjeździe zapoznamy dzieci i Was z topografią, przyrodą, etnografią, historią terenów, po których będziemy wędrować.

Przewidzieliśmy następujące atrakcje:
• uczestnictwo w redyku jesiennym owiec bacy Jarka, który pasie swoje stado na polanach nad Jamnem;
• zdobycie Trzech Koron (982 m);
• rzut okiem na Przełom Dunajca, Słowację i Polskę z góry;
• uczestnicy poniżej 10 roku życia mogą zdobywać Dziecięcą Odznakę Turystyczną PTTK;

Plan ramowy:

I dzień (sobota): zbiórka o 13:00 nieopodal kaplicy pod wezwaniem św. Jana Marii Kolbego w Jamnem (https://goo.gl/maps/pYSLCjhBrho)
13:30  – Msza Święta w kaplicy rozpoczynająca obrzędy redyku jesiennego, potem zejście do Ochotnicy Górnej wspólnie ze stadem i uczestnictwo w imprezach kulturalnych w Ochotnicy (już bez stada)
Nocleg: ośrodek „Dom Pod Smrekami” na Studzionkach (przejedziemy tam samochodami).
II dzień (niedziela): przejazd samochodami do Krościenka nad Dunajcem i przejście Krościenko-Przeł. Szopka-Trzy Korony- Krościenko i powrót do zaparkowanych samochodów.

Uwagi organizacyjne:

• Koszty: przejazdy w obie strony + nocleg 30 zł/os + jedzenie (we własnym zakresie).
− UWAGA 1: zgłaszając się na wyjazd zgadzasz się, że organizator nie bierze odpowiedzialności za bezpieczeństwo i wyposażenie dzieci, za które odpowiedzialny jesteś Ty jako rodzic lub prawny opiekun. Jeżeli masz wątpliwości, czy tego typu wyjazd będzie zdrowotnie bezpieczny dla Twojego dziecka – skonsultuj się z lekarzem!
− UWAGA 2: wycieczka jest generalnie przeznaczona dla dzieci w wieku od kilku miesięcy (samodzielnie siedzące w nosidle) do kilkunastu lat. Biorąc starsze dzieci akceptujesz specyfikę tego wyjazdu (częste postoje, nagłe zmiany planów, hałas, płacz lub głośne radosne gaworzenie małych pociech, etc.), która może być nużąca dla innej grupy wiekowej.
− UWAGA 3: Jeżeli nie jesteście ubezpieczeni – należy wykupić co najmniej 2-dniowe ubezpieczenie (w każdym biurze podróży). Członkowie PTTK z aktualnie opłaconą składką są automatycznie ubezpieczeni!

Porady dodatkowe:

• Wyposażenie dziecka: ciepłe ubranka, najlepiej wiele warstw „na cebulę”, czapka, rękawiczki. Ubranka na zmianę. Karimatę, śpiworek/koc na noc. Odpowiednie dla dziecko jedzenie. I wszystko to, co jest potrzebne, żeby dziecko się dobrze czuło przez dwa dni poza domem (a o czym dobrze wiecie).
• Nosidło z zabezpieczeniem od deszczu.
• Ubiór rodzica lub opiekuna: należy zaopatrzyć się w ciepłe rzeczy (sweter, polar) oraz coś od deszczu. Na nogi wkładamy turystyczne buty, sprawdzone i wcześniej zaimpregnowane. Koniecznie czapka, szalik i rękawiczki. Polecamy ubrać się „na cebulę”, czyli tak, aby mieć na sobie kilka warstw odzieży; zawsze wtedy można coś ściągnąć gdy zrobi się cieplej, a potem ubrać gdy się ochłodzi. Jeżeli macie ochraniacze na spodnie to je weźcie – mogą być użyteczne, zwłaszcza przy błocie. Mogą przydać się kijki, zwykłe narciarskie lub teleskopowe. Dobrze jest mieć też rzeczy na przebranie po całym dniu wędrówki, zwłaszcza sadały. Zapasowe, suche skarpetki są przyjemną odmianą po ich całodziennych, nieraz już przemoczonych poprzedniczkach.
• Jedzenie rodzica lub opiekuna. Na pierwszy dzień przygotujcie sobie kanapki na cały dzień – każdy według potrzeb (w górach chce się jeść!). Pamiętajcie o czymś do picia (bezalkoholowym) – najlepsza jest gorąca herbata w termosie i półtora litra wody mineralnej (lub źródlanej) na osobę. Przyda się kiełbasa na ognisko w sobotni wieczór.
• Na niedzielne śniadanie weźcie półprodukty, czyli chleb i coś do chleba (jeśli ktoś lubi pasztet, to proszę bardzo) w ilościach wystarczających na śniadanie oraz na kanapki na drugi dzień. O tej porze roku dobrze sprawdza się wędlina (zamiast konserw). Na drogę nieodzowne są słodycze typu czekolada, cukierki etc. – dodatkowy zastrzyk energii zawsze może się przydać. Nie zapomnijcie wziąć ze sobą herbaty lub/i kawy. Dobrze mieć swój kubek. Zupki chińskie dla amatorów dań w proszku jak najbardziej wskazane.
• Zabierzcie ręczniki (!). W domach, w których będziemy nocować jest pościel, natomiast nie ma ręczników. Na pewno przyda się scyzoryk lub inny nóż i łyżka. Pamiętajcie o latarce! Nie zapomnijcie też leków, które musicie regularnie zażywać oraz podstawowej apteczki (m.in. środki od bólu głowy)
• Nawet najwygodniejsze buty potrafią zdradliwie obetrzeć w najmniej oczekiwanym momencie. Dlatego zapakujcie kilka plastrów z opatrunkiem. Bandaż elastyczny jest również wskazany.

No i na koniec uwaga czysto techniczna: choć często pakujemy się w ostatniej chwili i w pośpiechu dobrze jest zapakować sobie wszystko do reklamówek. Nie ma gorszej rzeczy niż przemoczone wszystkie rzeczy w plecaku!

Kontakt i prowadzenie:
Marek Cienkiewicz, tel. 606 318 980, marek.cienkiewicz@onet.pl

Prosimy o wcześniejsze zgłoszenie uczestnictwa – liczba miejsc jest ograniczona!
Serdecznie zapraszamy!