Gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju sałatnica Aposeris Neck.
Występowanie
Siedlisko: lasy liściaste, na podłożu wapiennym
Występowanie: góry środkowej Europy, przedgórze alpejskie, w Polsce jedynie w Karpatach Wschodnich.
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Według mitologii greckiej lecznicze właściwości rośliny odkrył pontyjski król Mitrydates Eupatorius, żyjący 132-63 pne. Jego wkład w poznanie rośliny uwieczniono w łacińskiej nazwie gatunkowej (łac. agrimonia eupatoria). Nazwa rodzajowa pochodzi natomiast od greckiego słowa „argemone” oznaczającego zioła stosowane do leczenia oczu. Średniowieczni medycy (Dioskorydes, Pliniusz, Galen, Paracelsus, Lonicerus, św. Hildegarda) polecali zioło na choroby wątroby i pęcherzyka żółciowego. W późniejszych czasach było cenione przez aktorów, śpiewaków i mówców, którzy rzepikową herbatką leczyli stany zapalne gardła. Dziś stosuje się rzepik ponadto na robaki obłe oraz wykorzystuje się jego właściwości przeciwzapalne w okładach na rany, zwichnięcia, siniaki czy wrzody.
Występowanie
Roślina lecznicza
Siedlisko: zarośla, brzegi lasów, przydroża, suche łąki, przeważnie na podłożu bogatym w węglan wapnia, gatunek światło- i ciepłolubny
Występowanie: prawie cała półkula północna
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Kwiaty zawierają żółty barwnik, którego niegdyś używano do farbowania.
Występowanie
Siedlisko: murawy stepowe na skałach i zboczach, suche murawy, chętnie na glebach bogatych w węglan wapnia, do 1000mnpm
Występowanie: prawie cała Europa
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Od wieków roślina znana medycynie (wspominają ją tybetańskie księgi sprzed 1200 lat). Ma działanie immunostymulujące (czyli zwiększa odporność organizmu), zawiera rozawinę i salidrozydy podwyższające poziom serotoniny w mózgu (substancje o takim mechanizmie działania wchodzą w skład współczesnych leków antydepresyjnych, np. Prozacu), związki antyoksydacyjne oraz zwiększające skuteczność wykorzystania rezerw metabolicznych organizmu (np. u sportowców), sprawność umysłową i pamięć. Krótko mówiąc roślina młodości i szczęścia. Korzenie różeńca po wysuszeniu mają różany zapach – stąd polska nazwa oraz złoty kolor – stąd nazwa ludowa „złoty korzeń”.
Występowanie
Roślina lecznicza, trująca
Siedlisko: wilgotne skały, piargi, ziołorośla, brzegi potoków, w piętrze kosówki i halnym
Występowanie: góry Europy, wschodniej Azji i Ameryki Północnej, w Polsce w Karkonoszach, Tatrach, na Babiej Górze i w Bieszczadach
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Rozchodniki należą do gruboszowatych – roślin o zgrubiałych, mięsistych liściach, magazynujących wodę, dzięki czemu mogą rosnąć na suchych (jak np. rozchodnik ostry) lub skalistych (rozchodnik alpejski) siedliskach. Innym przystosowaniem do trudnych warunków górskich jest wzrost darniowy. Z łącznej liczby 600 gatunków rozchodników, w Polsce rośnie 9 gatunków.
Występowanie
Siedlisko: wilgotne skały, piargi, żwirki, brzegi potoków, wyleżyska, na podłożu ubogim w węglan wapnia, od podnóży po najwyższe szczyty, najczęściej w piętrze halnym i turniowym
Występowanie: góry środkowej Europy, w Polsce w Sudetach, na Babiej Górze i w Tatrach, pojedyncze stanowiska na Spiszu i w Beskidach Zachodnich
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Tworzy 2 podgatunki: górski, występujący w Pieninach i Tatrach od regla dolnego po piętro kosówki oraz podgatunek typowy, występujący na niżu i w Sudetach. Podgatunek górski jest prawdopodobnie endemitem zachodniokarpackim.
Występowanie
Roślina lecznicza, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: skały i murawy, na wapieniach
Występowanie: środkowa i północno-wschodnia Europa
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Jest endemitem pienińskim, jedną z najrzadszych roślin flory polskiej.
Występowanie
roślina pod całkowitą ochroną
Siedlisko: murawy naskalne, brzegi zarośli, na wapieniu
Występowanie: wzgórze zamkowe w Czorsztynie… a także w Arboretum w Bolestraszycach i krakowskim Ogrodzie Botanicznym 🙂
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Jest półpasożytem. Pszczoły i trzmiele mające krótkie ssawki często przegryzają kwiaty u nasady by się dostać do nektaru. Roślina, zwłaszcza nasiona, zawiera trującą aukubinę.
Występowanie
Roślina trująca
Siedlisko: lasy, borówczyska, wrzosowiska, brzegi torfowisk wysokich, od regla dolnego po kosodrzewinę, do 2000mnpm
Występowanie: Europa i Azja po Syberię, w Polsce w Karpatach i Sudetach oraz Pomorzu Zachodnim
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Długo zaliczana do rodzaju przytulia z uwagi na zawartość asperuliny, glikozydu zbliżonego w budowie do aukubiny (zawartej w przytulii) oraz z uwagi na zbliżoną budowę kwiatów. Poza aperuliną zawiera glikozyd kumarynowy kruciatynę oraz rutynę. Łacińska nazwa rodzajowa (łac. cruciata laevipes) nawiązuje do charakterystycznego układu liści na krzyż (łac. crux = krzyż).
Występowanie
Siedlisko: widne lasy, zarośla, brzegi lasów
Występowanie: Europa, Azja, z wyjątkiem północy, w Polsce w górach, na pogórzu i południowo-zachodniej części niżu
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny bobowatych. Występuje na Półwyspie Bałkańskim, w Alpach i Karpatach. W Polsce wyłącznie w Tatrach (roślina tatrzańska). Jest tu rośliną dość pospolitą
Występowanie
Roślina trująca
Siedlisko: murawy naskalne, na wapieniu, od regla dolnego po piętro halne, głównie w reglu górnym i piętrze kosówki
Występowanie: Alpy, Karpaty, góry Półwyspu Bałkańskiego, w Polsce tylko w Tatrach
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
