Category

Październik

Żmijowiec zwyczajny

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Lipiec, Niebieski, Październik, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Starożytni wywodzili łacińską nazwę (łac. echium vulgare) od greckiego słowa echis = wąż, żmija i używali jej do nazywania różnych roślin szorstkolistnych stosowanych przeciwko ukąszeniom węży. Później nazwę tę zawężono do tego jednego gatunku. W Polsce również wierzono w jej działanie unieszkodliwiające jad żmiji, co odzwierciedla polska nazwa. W rzeczywistości korzeń i ziele zawiera alantoinę, saponinę oraz alkaloidy (cynoglosynę, konsolidynę, konsolicynę), dające dość trującą mieszankę, co wykorzystywano do wyrobu trutek na szczury. Leczono nią także padaczkę oraz różne boleści. Ponadto korzeń i kwiaty zawierają czerwony barwnik alkalinę używany do farbowania tkanin.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca
Siedlisko: suche zbocza, murawy, przydroża, siedliska ruderalne (wysypiska, nasypy kolejowe, kamieniołomy), do 1200mnpm
Występowanie: Europa, Azja Mniejsza, rejon Uralu

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Zimowit jesienny

  | Atlas Roślin, Fioletowy, Obowiązująca, Październik, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Często mylony z krokusem, który jednak w przeciwieństwie do zimowita kwitnie wiosną. Nazwa rodzajowa (łac. colchicum autumnale) związana jest z Kolchidą, uważaną w starożytności za ojczyznę trucizn i trucicieli. I rzeczywiście roślina zawiera silny cytostatyk kolchicynę, stosowany w dnie (podagrze). Dawka śmiertelna dla człowieka to 20-40 mg czyli od pięciu do dziesięciu nasion. Do zatrucia może dojść również w sposób pośredni, po spożyciu mleka kóz i owiec, które zjadły zimowit jesienny. Śmiertelność w przypadku zatrucia dochodzi do 90%.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: wilgotne łąki
Występowanie: zachodnia, środkowa i południowa Europa

Okres kwitnienia

  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Wrotycz pospolity

  | Atlas Roślin, Lipiec, Październik, Sierpień, Wrzesień, Żółty i pomarańczowy | Brak komentarzy

Aromatyczne kwiaty wrotyczu zawierają lotny olejek, a w nim 70% trującego tujonu. Stąd w medycynie i weterynarii był stosowany tylko zewnętrznie, jako środek na wszy i świerzby. Truto nim także w domu mole. Pomimo to znalazł zastosowanie w przemyśle spożywczym – aromatyzowano nim kiedyś piwo (zamiast chmielu), a także używano jako przyprawy do kiełbasy, farszów i omletów. Liści używano również jako środka konserwującego mięso. Z gotowanych kwiatów uzyskiwano żółty barwnik do farbowania tkanin. Dawniej wkładano liście wrotyczu (podobnie jak i szałwi) pomiędzy strony modlitewników, by zapobiec zasypianiu wiernych podczas długich nabożeństw.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca
Siedlisko: brzegi lasów, zarośla, polany, przydroża, miejsca ruderalne
Występowanie: Europa, północna i środkowa Azja

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Stokrotka pospolita

  | Atlas Roślin, Biały, Czerwiec, Kwiecień, Lipiec, Listopad, Maj, Marzec, Październik, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Jeden z niewielu kwiatków kwitnących prawie cały rok – czasem nawet podczas bezśnieżnej zimy (kwiaty wytrzymują suchy mróz do -15oC). Roślina lecznicza stosowana w medycynie ludowej do leczenia gorączki, krwawień z płuc i dróg moczowych. Zawarte w niej saponiny i garbniki mają działanie wykrztuśne i przeciwzapalnie.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: łąki, pastwiska, murawy, przydroża, w górach po piętro kosówki
Występowanie: Europa, Azja Mniejsza, Madera, zawleczona do Ameryki Północnej i Nowej Zelandii

Okres kwitnienia

  • marzec
  • kwiecień
  • maj
  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik
  • listopad

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Starzec Jakubek

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Kwiecień, Lipiec, Maj, Październik, Sierpień, Wrzesień, Żółty i pomarańczowy | Brak komentarzy

Zwany też krostawcem, kwiatem lub zielem Św. Jakóba (dobra pisownia!), a to z tego powodu, że kwitnie na Św. Jakuba (25 lipca).

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca
Siedlisko: suche łąki, murawy ciepłolubne, widne lasy, przydroża
Występowanie: Europa, zachodnia Syberia, Kaukaz, Azja Mniejsza, północna Afryka, zawleczony do Ameryki Północnej

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Pokrzywa zwyczajna

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Lipiec, Październik, Sierpień, Wrzesień, Zielony | Brak komentarzy

Liście i łodygi rośliny pokryte są włoskami zawierającymi kwas mrówkowy i histaminę, które powodują znane wszystkim piekące bąble na skórze. Włoski przypominają budową grubą igłę impregnowaną krzemionką i zakończoną łatwo odłamującą się przy dotknięciu główką. Owa igła łatwo wbija się w ciało zwierzęcia i uwalnia zawarte w niej substancje. Jest to obrona rośliny przed zjedzeniem przez zwierzęta, niestety kosztowna. Im bardziej roślina narażona jest na uszkodzenie (pastwiska, ogródki), tym więcej produkuje włosków, ale w miejscach niedostępnych dla roślinożerców produkuje ich mniej. Roślina też „uczy się” – uszkodzona zwiększa liczbę włosków. Młode pędy i liście pokrzywy są jednak jadalne jako składnik sałatek, zup lub przygotowane jak szpinak. W medycynie ludowej stosowano ją jako lek tamujący krwawienia, przeciwkrwotoczny, moczopędny, a także na porost włosów. Ta ostatnia właściwość wykorzystywana jest również przez współczesny przemysł kosmetyczny (wchodzi w skład szamponów). Leczono nią także reumatyzm, chłoszcząc obolałe stawy świeżymi pędami rośliny. Jej właściwości znał już Hipokrates, polecała ją św. Hildegarda. Ponadto pokrzywa jest rośliną włóknodajną – wyrabiano z niej grube tkaniny, sznury, powrozy i sieci (dlatego dziewczynka z baśni o siedmiu zaczarowanych w gęsi braciach, tkała dla nich koszulki właśnie z pokrzywy). Jest też doskonałą paszą dla bydła i drobiu. Z liści otrzymuje się czysty chlorofil stosowany jako barwnik w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: lasy liściaste, zarośla, pastwiska, przydroża, ogrody, miejsca ruderalne
Występowanie: Eurazja, Ameryka Północna

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Niecierpek drobnokwiatowy

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Kwiecień, Lipiec, Maj, Październik, Sierpień, Wrzesień, Żółty i pomarańczowy | Brak komentarzy

Nazwę swą zawdzięcza owocom pękającym gwałtownie, niecierpliwie, nawet przy najdrobniejszym dotknięciu (łac. impatiens parviflora; łac. impatiens = niecierpliwy), dzięki czemu potrafi rozrzucić nasiona nawet na odległość 3 metrów. W naszej florze jest rośliną zawleczoną i rozprzestrzeniającą się w sposób niemal nieograniczony, wypierając rodzime gatunki z runa lasu. Po raz pierwszy pojawił się w Europie w genewskim ogrodzie botanicznym w 1830r., skąd rozpoczęła się jego ekspansja. Liście i łodygi zawierają trujące substancje.

Występowanie

Roślina trująca
Siedlisko: lasy liściaste, mieszane, zarośla, rumowiska, ogrody, parki
Występowanie: pierwotnie w północno-wschodniej i centralnej Azji, w XIX stuleciu zdziczały z ogrodów botanicznych w środkowej i północnej Europie

Okres kwitnienia

  • kwiecień
  • maj
  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Nawłoć pospolita

  | Atlas Roślin, Lipiec, Październik, Sierpień, Wrzesień, Żółty i pomarańczowy | Brak komentarzy

Liści nawłoci pospolitej używano kiedyś jako namiastki herbaty. Z kwiatów natomiast uzyskiwano żółtą farbę.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: suche zręby, lasy, łąki, przydroża, zbocza, do 2500mnpm
Występowanie: Europa (z wyjątkiem krajów śródziemnomorskich), zachodnia i północna Azja, północna Afryka, Ameryka Północna

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Nawłoć kanadyjska

  | Atlas Roślin, Lipiec, Październik, Sierpień, Wrzesień, Żółty i pomarańczowy | Brak komentarzy

Roślina pochodzi z Ameryki Północnej. W Polsce rozpoczęto jej uprawę, jako rośliny ozdobnej, na początku XIXw, a następnie uległa zdziczeniu wypierając ze swych siedlisk wiele rodzimych gatunków. Obecnie jest uważana za trudny do zwalczenia chwast o ogromnym dynamizmie.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: łęgowe zarośla nadrzeczne, zręby leśne, tereny ruderalne
Występowanie: wschodnie rejony Ameryki Północnej

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Macierzanka zwyczajna

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Fioletowy, Lipiec, Maj, Obowiązująca, Październik, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Z 35 gatunków macierzanek w Polsce rośnie 12, z czego zwyczajna jest najbardziej rozpowszechniona. Wszystkie zawierają dużo olejków lotnych (olejki eteryczne) i są używane jako rośliny przyprawowe i lecznicze. Najbardziej znana w świecie jest macierzanka pospolita czyli tymianek, dziko rosnąca w krajach śródziemnomorskich. Jej użycie jako środka bakteriobójczego przez Samarytan zostało zanotowane 3000 lat p.n.e. Natomiast starożytni Egipcjanie wykorzystywali tymianek w procesie mumifikacji zwłok. W antycznej Grecji chwalono kogoś mówiąc, iż „pachnie tymiankiem”. Używano go jako kadzidło w poświęconych różnym bogom świątyniach. Słowo „tymianek” pochodzi od greckiego słowa thyo = kadzę, perfumuję. W Szkocji herbata z tymianku dodawała odwagi i odpędzała koszmary nocne. Na znak odwagi i męstwa średniowieczne damy wyszywały swoim ukochanym na ich tunikach gałązki tymianku. Natomiast w literaturze tymianek był często kojarzony z wróżkami (chociażby w Śnie nocy letniejSzekspira).

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: suche murawy, zarośla, miejsca kamieniste, przydroża, widne bory sosnowe, po regiel dolny
Występowanie: umiarkowane i chłodne strefy Eurazji, Ameryka Północna

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym