Obowiązująca

paź 08

1

Mieczyk dachówkowaty

SKPG Kraków | Atlas Roślin, Czerwiec, Fioletowy, Lipiec, Obowiązująca, Sierpień | Brak komentarzy

W Polsce dziko rosną 3 gatunki mieczyków, ale pozostałe 2 prawdopodobnie już wyginęły. Nazwa mieczyk (łac. gladiolus imbricatus) pochodzi od kształtu liści (łac. gladiolus = mieczyk), a nazwa gatunkowa nawiązuje do charakterystycznego kształtu kwiatów (łac. imbrex = dachówka). Roślina o podwójnych bulwach, umieszczonych jedna nad drugą, z których dolna jest starsza i z niej wyrasta w następnym roku bulwa potomna. Górale z okolic Nowego Targu nazywali mieczyk świńską cebulą i dodawali bulwy mieczyka bydłu do soli.

Występowanie

Roślina pod całkowitą ochroną
Siedlisko: wilgotne łąki, pola uprawne, zwłaszcza wśród owsa i jęczmienia, po regiel dolny
Występowanie: środkowa i wschodnia Europa, Półwysep Bałkański, Azja Mniejsza

Okres kwitnienia

czerwiec
lipiec
sierpień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Zobacz

Zobacz

Zobacz

paź 04

0

Macierzanka zwyczajna

SKPG Kraków | Atlas Roślin, Czerwiec, Fioletowy, Lipiec, Maj, Obowiązująca, Październik, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Z 35 gatunków macierzanek w Polsce rośnie 12, z czego zwyczajna jest najbardziej rozpowszechniona. Wszystkie zawierają dużo olejków lotnych (olejki eteryczne) i są używane jako rośliny przyprawowe i lecznicze. Najbardziej znana w świecie jest macierzanka pospolita czyli tymianek, dziko rosnąca w krajach śródziemnomorskich. Jej użycie jako środka bakteriobójczego przez Samarytan zostało zanotowane 3000 lat p.n.e. Natomiast starożytni Egipcjanie wykorzystywali tymianek w procesie mumifikacji zwłok. W antycznej Grecji chwalono kogoś mówiąc, iż „pachnie tymiankiem”. Używano go jako kadzidło w poświęconych różnym bogom świątyniach. Słowo „tymianek” pochodzi od greckiego słowa thyo = kadzę, perfumuję. W Szkocji herbata z tymianku dodawała odwagi i odpędzała koszmary nocne. Na znak odwagi i męstwa średniowieczne damy wyszywały swoim ukochanym na ich tunikach gałązki tymianku. Natomiast w literaturze tymianek był często kojarzony z wróżkami (chociażby w Śnie nocy letniejSzekspira).

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: suche murawy, zarośla, miejsca kamieniste, przydroża, widne bory sosnowe, po regiel dolny
Występowanie: umiarkowane i chłodne strefy Eurazji, Ameryka Północna

Okres kwitnienia

maj
czerwiec
lipiec
sierpień
wrzesień
październik

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Zobacz

Zobacz

Zobacz

paź 04

0

Łuskiewnik różowy

SKPG Kraków | Atlas Roślin, Czerwiec, Czerwony i różowy, Kwiecień, Maj, Obowiązująca | Brak komentarzy

Bezzieleniowy pasożyt drzew liściastych i iglastych, spędzający większość swego życia pod ziemią, gdzie jego kłącza osiągają masę nawet 5kg. Do korzeni rośliny żywicielskiej wnika za pomocą specjalnych ssawek. Po około 10 latach roślina wydaje po raz pierwszy nadziemne kwiaty. Pojedyncze okazy dożywają nawet 60-70 lat. Niektórzy traktują formę rosnącą na górnoreglowych świerkach za osobny podgatunek subsp. tatrica. Łuskiewnik jest starą rośliną leczniczą, możemy jego opis znaleźć między innymi w germańskiej Farmakopei pod nazwą Radix Squamariae. W XV i XVI wieku wywar z łuskiewnika stosowano na padaczkę oraz różne drgawki nieznanego pochodzenia. Ponieważ roślinę można było zlokalizować tylko wiosną w trakcie kwitnienia, a o miejscu jej występowania wiedzieli tylko nieliczni, z czasem została przez zielarzy zapomniana. Obecnie potwierdzono zawartość w łuskiewniku szeregu związków aktywnych – co ciekawe, ich rodzaj oraz ilość zależy od rodzaju rośliny żywicielskiej, np. łuskiewniki pasożytujące na wierzbach zawierają salicylany, a na śliwach związki cyjanogenne.

Występowanie

Siedlisko: lasy liściaste i iglaste, po regiel dolny
Występowanie: Europa, zachodnia Azja

Okres kwitnienia

kwiecień
maj
czerwiec

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Zobacz

Zobacz

Zobacz

Zobacz

Zobacz

Zobacz

paź 04

0

Łopian większy

SKPG Kraków | Atlas Roślin, Czerwony i różowy, Lipiec, Obowiązująca, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Łopian jest w Polsce archeofitem czyli gatunkiem pierwotnie nie występującym w miejscowej florze, ale zawleczonym przez człowieka w czasach przedhistorycznych. Nazwę arcteion (gr. arctos = niedźwiedź) podał już Dioskorydes na oznaczenie wełniście owłosionej rośliny (łac. arctium lappa). W Polsce zwany też łopuchem lub rzepem z powodu okrywy koszyczka kwiatowego złożonej z haczykowatych łusek, które przyczepiają całe kwiatostany do sierści zwierząt i w ten sposób rozsiewają nasiona. Korzeń zawiera dużo inuliny – substancji wykorzystywanej jako słodzik dla diabetyków oraz w diagnostyce nerek. Dla zdesperowanych – liście i łodygi są jadalne, zarówno na surowo jak i po ugotowaniu, ale tylko młode – włókna ze starszych pędów używa się w przemyśle papierniczym. Wykorzystuje się również nasiona do produkcji oleju, a ten z kolei do produkcji mydła oraz na porost włosów.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: tereny ruderalne, przydroża, zarośla, olszyny, brzegi wód, preferuje gleby bogate w azot, do 1300mnpm
Występowanie: Europa, Azja, zawleczony do Ameryki Północnej, Argentyny i Paragwaju

Okres kwitnienia

lipiec
sierpień
wrzesień

Łopian sp. roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Zobacz

Zobacz

Zobacz

Zobacz

Zobacz

Zobacz

Zobacz

paź 04

0

Łopian pajęczynowaty

SKPG Kraków | Atlas Roślin, Czerwony i różowy, Lipiec, Obowiązująca, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Nazwa nawiązuje do pajęczynowato osnutych koszyczków kwiatowych, popularnie zwanych „rzepami”.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: tereny ruderalne, przydroża, zarośla, olszyny, brzegi wód, do 1500mnpm
Występowanie: umiarkowane strefy Eurazji

Okres kwitnienia

lipiec
sierpień
wrzesień

Łopian sp. roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Zobacz

Zobacz

Zobacz

Zobacz

Zobacz

Zobacz

paź 04

0

Lulecznica kraińska

SKPG Kraków | Atlas Roślin, Inny, Kwiecień, Maj, Obowiązująca | Brak komentarzy

Roślina silnie trująca – zawiera w liściach i korzeniach alkaloidy tropanowe (głównie hioscyjaminę i skopolaminę), w dawkach leczniczych wykorzystywane w medycynie od czasów starożytnych. Na Litwie i w Prusach Wschodnich wykorzystywano jej działanie narkotyczne, z czego korzystały najskwapliwiej czarownice do przyrządzania „maści do latania” oraz napojów miłosnych.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: lasy liściaste (zwłaszcza olszyny i buczyny), zarośla, połoniny, w piętrze pogórza i reglu dolnym
Występowanie: Karpaty, góry Półwyspu Bałkańskiego, Kaukaz, w Polsce od Pienin po Bieszczady i na przylegających pogórzach

Okres kwitnienia

kwiecień
maj

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Zobacz

Zobacz

Zobacz

Zobacz

Zobacz

paź 02

0

Lilia złotogłów

SKPG Kraków | Atlas Roślin, Czerwiec, Czerwony i różowy, Lipiec, Obowiązująca | Brak komentarzy

Zwana także maśleszką. Jest to jeden z 2 gatunków lilii rosnących dziko w Polsce (drugi to b. rzadka lilia bulwkowata). Nazwa lilia (łac. lilium martagon) jest bardzo stara – już w starożytnej Grecji była zwana leirion, zapewne od przymiotnika leiros – delikatny, cienki, wrażliwy. Martagon to po grecku cebula, z której roślina wyrasta. Natomiast górale nazywają ją lelują. Była częstym motywem w ornamentyce góralskiej, szczególnie rozpowszechnionym przez Stanisława Witkiewicza.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: żyzne, widne lasy liściaste, zarośla, zręby, po piętro kosówki
Występowanie: Europa i umiarkowane strefy Azji

Okres kwitnienia

czerwiec
lipiec

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Zobacz

Zobacz

Zobacz

Zobacz

Zobacz

Zobacz

paź 02

1

Leszczyna pospolita

SKPG Kraków | Atlas Roślin, Drzewa / Krzewy / Trawy / Rośliny nienasienne, Luty, Marzec, Obowiązująca | Brak komentarzy

Drzewo znane i uważane za święte już w starożytności (Grecy, Celtowie), otaczane szczególnym kultem religijnym. W naszym kraju wczesną wiosną używano kwitnących gałązek leszczyny do odpędzania złych mocy, a z rozwidlonych pędów wyrabiano różdżki do wykrywania podziemnych źródeł wody, metali, ukrytych skarbów i złodziei. Różdżkę taką należało sporządzić z jednorocznego pędu leszczyny, ściętego w pierwszą środę pełni księżyca pomiędzy godziną jedenastą a północą, wymawiając przy tym odpowiednie zaklęcia, a nóż do tego użyty musiał być nowy i w trakcie ścinania ułożony ostrzem do góry. Zaraz po ścięciu należało różdżkę opatrzyć odpowiednimi znakami wymawiając przy tym „Coniuro te cito mihi obedire” (Zaklinam cię, byś natychmiast była mi posłuszna). Z elastycznego i mocnego drewna leszczyny ponadto wyrabiano laski, obręcze do beczek, a z pędów wędki. Smaczne i pożywne orzechy mają zastosowanie w przemyśle cukierniczym, a wyciskany z nich olej ponadto w farmaceutycznym (do wyrobu delikatnych kremów pod oczy i na szyję), perfumeryjnym i farbiarskim. Wypędzano nim również robaki i tasiemce. Liści używano w medycynie ludowej jako środka dezynfekującego.

Występowanie

Siedlisko: podszycie lasów mieszanych i liściastych, polany, poręby
Występowanie: umiarkowane strefy Europy, Azji i Ameryki Północnej, w Polsce pospolita w całym kraju z wyjątkiem Tatr i Podhala

Okres kwitnienia

luty
marzec

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Zobacz

Zobacz

Zobacz

Zobacz

Zobacz

Zobacz

paź 02

0

Lepiężnik wyłysiały

SKPG Kraków | Atlas Roślin, Biały, Kwiecień, Maj, Marzec, Obowiązująca | Brak komentarzy

Nazwę swą bierze od liści pokrytych „za młodu” na spodniej stronie pajęczynowato owłosieniem, a w późniejszym okresie „łysiejących”.

Występowanie

Siedlisko: żwirowiska i kamieńce nad górskimi potokami i rzekami, od regla dolnego po piętro kosówki
Występowanie: głównie Karpaty, ponadto Sudety i Półwysep Bałkański

Okres kwitnienia

marzec
kwiecień
maj

Lepiężnik sp. roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Zobacz

Zobacz

Zobacz

Zobacz

paź 02

0

Lepiężnik różowy

SKPG Kraków | Atlas Roślin, Czerwony i różowy, Kwiecień, Maj, Marzec, Obowiązująca | Brak komentarzy

Najpospolitszy z lepiężników rosnących w Polsce. Niezwykle dynamiczna roślina, wypierająca ze swego siedliska inne gatunki. Dawniej stosowany jako środek leczniczy przeciw dżumie.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: brzegi strumieni, łęgi, olsy, brzegi wilgotnych łąk, do 1500mnpm
Występowanie: Europa (z wyjątkiem północnej), północna i zachodnia Azja, zawleczony do Ameryki Północnej

Okres kwitnienia