Category

Atlas Roślin

Cis pospolity

  | Atlas Roślin, Drzewa / Krzewy / Trawy / Rośliny nienasienne, Kwiecień, Luty, Marzec, Obowiązująca | Brak komentarzy

Znany od czasów starożytnych, kiedy to uważano go za drzewo żałobne. Galowie używali wyciągu z igieł cisa do zatruwania strzał. W średniowieczu wyrabiano z elastycznego i twardego drewna, pozbawionego żywicy, meble (szafy gdańskie i kolbuszowskie), ozdobne skrzynie, a także broń (łuki, kusze i groty do strzał). Z tego też powodu, a także dlatego, że bardzo wolno rośnie (za to średnio ok. 1000 lat) liczebność cisa gwałtownie spadała, tak że już w 1423r król Władysław Jagiełło nakazał ochronę cisa na swoich ziemiach: „Jeśliby kto wszedłszy w las, drzewa które znajdują się być w wielkiej cenie jako jest cis albo im podobne, porąbał, ten może być przez pana albo dziedzica pojman, a na rąkojemstwo tym, którzy oń prosić będą ma być dan” (Władysław Jagiełło, w Krakowie i Warcie, 1423). Ponieważ z drzew iglastych najlepiej znosi przycinanie, w XVIII i XIX w stał się ulubionym przez ogrodników materiałem do formowania nie tylko żywopłotów i szpalerów, ale także brył o różnych kształtach. W Polsce w XIX stuleciu wykorzystywano cisowe drewno także do budowy nabrzeży portów w Szczecinie i Świnoujściu, a także do produkcji podkładów kolejowych. Wszystkie części cisa, z wyjątkiem osnówek nasion, zawierają silnie trujące alkaloidy (m.in. taksynę), powodujące spadek ciśnienia tętniczego krwi i zaburzenia rytmu serca. Pomimo to znalazł zastosowanie w medycynie ludowej jako środek poronny i przeciwrobaczy. Obecnie zainteresowanie budzą wykazujące działanie przeciwnowotworowe diterpeny (głównie paklitaksel).

Występowanie

Roślina trująca, pod częściową ochroną
Siedlisko: cieniste lasy liściaste, szczególnie bukowe
Występowanie: środkowa i zachodnia Europa (w Polsce przebiega wschodnia granica zasięgu), rejon Kaukazu, izolowane stanowiska w północnej Europie i Azji Mniejszej

Okres kwitnienia

  • luty
  • marzec
  • kwiecień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Cieszynianka wiosenna

  | Atlas Roślin, Kwiecień, Maj, Obowiązująca, Zielony | Brak komentarzy

Roślina w Polsce rzadka, osiąga tu północną granicę zasięgu. Chroniona w 4 rezerwatach: „Cieszynianka” w Mogilanach, „Lasek miejski nad Olzą” i „Lasek miejski nad Puńcówką” w Cieszynie oraz „Kopce” w Marklowicach.

Występowanie

Siedlisko: lasy liściaste
Występowanie: południowo-wschodnia Europa, w Polsce w zachodniej części Pogórza Karpackiego i Śląsku Cieszyńskim

Okres kwitnienia

  • kwiecień
  • maj

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Ciemiężyca zielona

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Lipiec, Obowiązująca, Sierpień, Zielony | Brak komentarzy

Większość z ok. 50 gatunków ciemiężyc (w tym zielona) jest silnie trująca, niektóre z nich używane są jako rośliny lecznicze. W Polsce występują jedynie 3 gatunki: biała, zielona i czarna. Góralska nazwa ciemiężycy zielonej (veratrum lobelianum) brzmi strzemieszyca. Jej nazwa rodzajowa znana jest od czasów starożytnych i pochodzi od łacińskiego verare = mówić prawdę – wiązano ją w obyczajowości ludowej ze sproszkowanym korzeniem ciemiężycy, którego działanie pobudzało do kichania, a to z kolei miało potwierdzać prawdziwość wypowiedzi; epitet gatunkowy od nazwiska M. Lobela (XVI/XVIIw.), lekarza i botanika belgijskiego. W lecznictwie ludowym korzeń ciemiężycy był traktowany jako lekarstwo ostateczne, gdy żadne inne nie chciało pomóc. Stosowano go zewnętrznie w postaci maści na parchy u ludzi i zwierząt oraz wewnętrznie na uporczywe febry, szaleństwo i „niemoc padaiącą”. Jest bardzo prawdopodobne, że Galowie używali soku z ciemiężycy jako skutecznej trucizny do zatruwania swoich strzał. W Ameryce w wywarze z ciemiężycy moczono ziarno zabezpieczając w ten sposób siew przed myszami, ptactwem i innymi szkodnikami. Wywar stosowano także do usuwania wszy u ludzi i zwierząt.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: wilgotne lasy, łąki, zarośla kosówki
Występowanie: góry środkowej i południowej Europy, w Polsce b. pospolita, w Sudetach do 1500mnpm, w Karpatach do 1850mnpm.

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Ciemiężyca sp. obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Ciemiężyca biała

  | Atlas Roślin, Biały, Czerwiec, Lipiec, Obowiązująca, Sierpień | Brak komentarzy

Większość z ok. 50 gatunków ciemiężyc (w tym biała) jest silnie trująca, niektóre z nich używane są jako rośliny lecznicze. W Polsce występują jedynie 3 gatunki: biała, zielona i czarna. Ciemiężyca biała zawiera silnie trujące alkaloidy germerynę i protoweratynę – już około 1,5 g kłącza zawiera dawkę śmiertelną! Działa przez silne obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, sprowadzając śmierć w ciągu 3-12 godz. Używana była także jako środek przeciwwszawiczy.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: wilgotne łąki, lasy, źródliska
Występowanie : Europa, Syberia, Japonia, w Polsce jedynie w Bieszczadach

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Ciemiężyca sp. obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Chaber wschodniokarpacki (Kotschy’ego)

  | Atlas Roślin, Czerwony i różowy, Lipiec, Sierpień | Brak komentarzy

Nazwa gatunkowa pochodzi od nazwiska austriackiego botanika Th. Kotschy’ego (XIXw).

Występowanie

Siedlisko: zbiorowiska trawiaste, połoniny
Występowanie: Karpaty Wschodnie, Półwysep Bałkański, w Polsce jedynie w rejonie Halicza i Tarnicy w Bieszczadach

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Chaber miękkowłosy

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Lipiec, Niebieski, Sierpień | Brak komentarzy

Jest subendemitem karpackim. Zarówno polska jak i łacińska nazwa pochodzi od pajęczynowatego i kutnerowatego owłosienia liści, łodygi i okrywy koszyczków.

Występowanie

Siedlisko: ziołorośla, traworośla, połoniny, lasy, zarośla
Występowanie: Karpaty, Chorwacja, w Polsce w Beskidzie Śląskim, Gorcach, Tatrach, Pieninach, Bieszczadach, w okolicach Ojcowa

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Chaber łąkowy

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Czerwony i różowy, Lipiec, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Znany też jako chaber przestrzelon. Rodzimy obszar jego występowania to niemal cała Europa, Afryka Północna (Algieria, Maroko, Tunezja) i obszary Azji o klimacie umiarkowanym (Azja Zachodnia, Syberia, Kaukaz). Jako gatunek zawleczony rozprzestrzenił się także w Ameryce Północnej, Australazji i w Ameryce Południowej (Argentyna, Chile). W Polsce jest pospolity na całym obszarze kraju.

Występowanie

Siedlisko: łąki, pastwiska, zarośla, przydroża, miedze, do 1900mnpm
Występowanie: prawie cała Europa

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Chaber górski

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Lipiec, Maj, Niebieski, Październik, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Rośnie na terenach o dużej wilgotności gleby i powietrza, toteż na halach uważa się go za wskaźnik dobrego zaopatrzenia w wodę.

Występowanie

Siedlisko: lasy liściaste i mieszane, polany, zręby, hale
Występowanie: góry środkowej, południowej i wschodniej Europy, w Polsce jedynie w Bieszczadach

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Chaber bławatek

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Kwiecień, Lipiec, Maj, Niebieski, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Bławatek pochodzi z Bliskiego Wschodu, Półwyspu Bałkańskiego i Sycylii, skąd rozprzestrzenił się wraz z uprawami zbóż – najchętniej rośnie w życie. Z kwiatów pozyskiwano błękitny barwnik do farbowania wełny, papieru i artykułów spożywczych. W czasach prasłowiańskich traktowany był jako roślina lecznicza do tamowania krwi, leczenia ran i ukąszeń węży. Obecnie potwierdzono jego właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwalergiczne i moczopędne. Z właściwościami leczniczymi chabrów wiąże się także ich nazwa rodzajowa (łac. centaurea), pochodząca od mitologicznego centaura Chirona, półczłowieka-półkonia, nauczyciela i wychowawcy wielu greckich herosów, a także Asclepiosa, sławnego lekarza, któremu przekazał swą wiedzę o leczniczych właściwościach ziół. Chiron, ugodzony przypadkowo przez Heraklesa zatrutą strzałą, oddał swą nieśmiertelność Prometeuszowi, a sam został umieszczony na niebie przez Zeusa jako konstelacja gwiazd.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: pola uprawne (szczególnie zboża, w tym żyto), tereny ruderalne
Występowanie: roślina kosmopolityczna, towarzysząca uprawom zbóż

Okres kwitnienia

  • kwiecień
  • maj
  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Cebulica dwulistna

  | Atlas Roślin, Kwiecień, Marzec, Niebieski, Obowiązująca | Brak komentarzy

Zarówno polska jak i łacińska nazwa (scilla bifoliascilla = cebula, bi = dwa, folia = liście) określają ważne cechy rośliny: 2 liście wyrastające z cebuli.

Występowanie

Roślina trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: lasy liściaste, łęgi, zarośla, zwłaszcza olszyny i buczyny, pospolita w uprawie
Występowanie: środkowa, wschodnia i południowo-wschodnia Europa, Kaukaz, w Polsce naturalne stanowiska w Bieszczadach, Beskidzie Sądeckim, Pogórzu i na Śląsku.

Okres kwitnienia

  • marzec
  • kwiecień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym