Category

Wrzesień

Żmijowiec zwyczajny

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Lipiec, Niebieski, Październik, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Starożytni wywodzili łacińską nazwę (łac. echium vulgare) od greckiego słowa echis = wąż, żmija i używali jej do nazywania różnych roślin szorstkolistnych stosowanych przeciwko ukąszeniom węży. Później nazwę tę zawężono do tego jednego gatunku. W Polsce również wierzono w jej działanie unieszkodliwiające jad żmiji, co odzwierciedla polska nazwa. W rzeczywistości korzeń i ziele zawiera alantoinę, saponinę oraz alkaloidy (cynoglosynę, konsolidynę, konsolicynę), dające dość trującą mieszankę, co wykorzystywano do wyrobu trutek na szczury. Leczono nią także padaczkę oraz różne boleści. Ponadto korzeń i kwiaty zawierają czerwony barwnik alkalinę używany do farbowania tkanin.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca
Siedlisko: suche zbocza, murawy, przydroża, siedliska ruderalne (wysypiska, nasypy kolejowe, kamieniołomy), do 1200mnpm
Występowanie: Europa, Azja Mniejsza, rejon Uralu

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Zimowit jesienny

  | Atlas Roślin, Fioletowy, Obowiązująca, Październik, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Często mylony z krokusem, który jednak w przeciwieństwie do zimowita kwitnie wiosną. Nazwa rodzajowa (łac. colchicum autumnale) związana jest z Kolchidą, uważaną w starożytności za ojczyznę trucizn i trucicieli. I rzeczywiście roślina zawiera silny cytostatyk kolchicynę, stosowany w dnie (podagrze). Dawka śmiertelna dla człowieka to 20-40 mg czyli od pięciu do dziesięciu nasion. Do zatrucia może dojść również w sposób pośredni, po spożyciu mleka kóz i owiec, które zjadły zimowit jesienny. Śmiertelność w przypadku zatrucia dochodzi do 90%.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: wilgotne łąki
Występowanie: zachodnia, środkowa i południowa Europa

Okres kwitnienia

  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Zanokcica skalna

  | Atlas Roślin, Drzewa / Krzewy / Trawy / Rośliny nienasienne, Lipiec, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Gatunek należący do rodziny zanokcicowatych. Występuje w Europie, Azji, Afryce, Australii, Nowej Zelandii i Ameryce Północnej. W Polsce częsta na południowym niżu i w górach.

Występowanie

Siedlisko: skały, cieniste zbocza, mury, w górach w reglu, rzadziej w piętrze kosodrzewiny

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Wrzos zwyczajny

  | Atlas Roślin, Fioletowy, Obowiązująca, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Łacińska nazwa wrzosu (łac. calluna vulgaris) wywodzi się od greckiego kallyno = czyszczę, zamiatam, bo rzeczywiście dawniej wyrabiano z jego gałązek miotły. W Laponii kryto wrzosem dachy, a w Szkocji podobno moszczono nim posłania. Używano także wrzosu do aromatyzowania piwa (zamiast szyszek chmielowych). Wysoko ceniony jest również ostry w smaku, o leśnym aromacie wrzosowy miód. Kwiaty wrzosu ponadto zawierają liczne związki lecznicze (m. in. flawonoidy kwercytrynę i mirycytrynę, glikozyd arbutynę, gorycze) o działaniu przeciwzapalnym i moczopędnym, a także uspokajającym, stosowane głównie w chorobach układu moczowego. Wrzos miejscami tworzy prawie jednogatunkowe łany, nieraz wielohektarowe czyli wrzosowiska. Jest to siedlisko antropogeniczne związane z karczowaniem lasów i wypasem owiec. W Polsce wrzosowiska powstają głównie na terenach często nawiedzanych przez pożary – poligonach. Zaniechanie wypasu lub ustanie cyklicznych pożarów powoduje wkraczanie na te tereny drzew – brzóz i sosen i przekształcenie się wrzosowiska w bory.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: wrzosowiska, suche bory sosnowe, lasy brzozowe, przydroża, hale
Występowanie: Europa, północno-zachodnia Afryka, Azja Mniejsza, zachodnia Syberia

Okres kwitnienia

  • sierpień
  • wrzesień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Wrotycz pospolity

  | Atlas Roślin, Lipiec, Październik, Sierpień, Wrzesień, Żółty i pomarańczowy | Brak komentarzy

Aromatyczne kwiaty wrotyczu zawierają lotny olejek, a w nim 70% trującego tujonu. Stąd w medycynie i weterynarii był stosowany tylko zewnętrznie, jako środek na wszy i świerzby. Truto nim także w domu mole. Pomimo to znalazł zastosowanie w przemyśle spożywczym – aromatyzowano nim kiedyś piwo (zamiast chmielu), a także używano jako przyprawy do kiełbasy, farszów i omletów. Liści używano również jako środka konserwującego mięso. Z gotowanych kwiatów uzyskiwano żółty barwnik do farbowania tkanin. Dawniej wkładano liście wrotyczu (podobnie jak i szałwi) pomiędzy strony modlitewników, by zapobiec zasypianiu wiernych podczas długich nabożeństw.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca
Siedlisko: brzegi lasów, zarośla, polany, przydroża, miejsca ruderalne
Występowanie: Europa, północna i środkowa Azja

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Wierzbownica kosmata

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Czerwony i różowy, Lipiec, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Nasiona wierzbownicy mają bardzo długi puch, nie nadający się jednak do przędzenia. Używano go natomiast do wyrobu knotów.

Występowanie

Siedlisko: brzegi cieków wodnych, rowy, ziołorośla
Występowanie: prawie cała Europa, Azja, północna Afryka, na niżu i w niższych położeniach górskich

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Wierzbownica górska

  | Atlas Roślin, Czerwony i różowy, Lipiec, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Jest rośliną żywicielską rzadkiego, pięknego motyla nocnego Postojaka wiesiołkowca (zawisakowate), będącego w Polsce pod ochroną. Roślina lecznicza o bardzo szerokich właściwościach i zastosowaniu, stosowana m.in. w chorobach skóry, autoimmunologicznych oraz spowodowanych nadmiarem androgenów.

Występowanie

Siedlisko: zarośla, lasy liściaste, zręby, ogrody, w górach po piętro subalpejskie
Występowanie: prawie cała Europa, Syberia

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Wielosił błękitny

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Lipiec, Niebieski, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Łacińska nazwa rodzajowa (łac. polemonium coeruleum) pochodzi z greki (gr. polemos = wojna) i ma związek podobno ze sporem między dwoma władcami Polemonem z Pontu i Filetajrem z Kapadocji o to, który z nich pierwszy odkrył jego właściwości lecznicze. Ponownie „odkryto” roślinę w byłym ZSRR, przy okazji poszukiwania w miejscowej florze środka wykrztuśnego, zamiennika sprowadzanej krzyżownicy wirginijskiej. Okazało się, że zawiera również substancje silnie uspokajające (ok. 10 razy silniejsze od waleriany), obniżające cholesterol, ciśnienie krwi oraz przyspieszające krzepnięcie. Stosuje się go w chorobach układu oddechowego, nerwicy i chorobie wrzodowej. W krajach anglosaskich zwany jest jakubową drabiną („Jacob’s ladder”) z powodu charakterystycznego układu liści.

Występowanie

Roślina lecznicza, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: wilgotne łąki i torfowiska niskie, rumowiska skale, wilgotne lasy, brzegi potoków, do 1500mnpm
Występowanie: umiarkowane strefy Eurazji i Ameryki Północnej

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Widłak jałowcowaty

  | Atlas Roślin, Drzewa / Krzewy / Trawy / Rośliny nienasienne, Lipiec, Obowiązująca, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Nazwa łacińska rodzaju widłaków (lycopodium) wywodzi się od dwóch greckich słów lycos = wilk, podion = łapka, a powstała z przekładu XVI-wiecznej niemieckiej jej nazwy. Polska nazwa nawiązuje do widlasto rozgałęzionych pędów. Zarodników (których zbiór do niedawna był dozwolony) używano w medycynie ludowej, a także w odlewnictwie, do wyrobu sztucznych ogni i w przemyśle farmaceutycznym do produkcji zasypek i pudrów. Ziele zawiera trujące alkaloidy (likopodynę i annotynę).

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: cieniste, wilgotne lub torfiaste lasy iglaste, mieszane, zarośla kosówki
Występowanie: północna i środkowa Europa, północna Azja, Ameryka Północna

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Widłak sp. roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Tojad mocny

  | Atlas Roślin, Fioletowy, Lipiec, Obowiązująca, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Zwany także mordownikiem lub pantofelkami Matki Boskiej. Według mitologii greckiej tojad powstał ze śliny trójgłowego psa Cerbera, stróża Hadesu. Teofrast natomiast łacińską nazwę rodzajową tojadu (aconitum firmum) wywodzi od miasta Akanos (Aconae). Korzeń zawiera bardzo trujące alkaloidy (głównie akonitynę), działające porażająco na nerwy czuciowe, płytkę motoryczną i ośrodkowy układ nerwowy. Już Pliniusz Starszy nazwał ją „arszenikiem roślinnym”. W starożytności używano jej do zatruwania strzał, a w okresie renesansu używano tojadu jako trucizny. Objawami zatrucia są nadmierne wydzielanie się śliny, duszność, drżenie, przyspieszenie tętna i oddechu. Już 0.3-2g bulw stanowi dawkę śmiertelną (10mg czystej akonityny). Stąd, pomimo że tojad był stosowany jako roślina lecznicza, został w wielu krajach wycofany.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: brzegi potoków, obrzeża lasów i zarośli, hale, od regla dolnego po piętro halne
Występowanie: góry Europy

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym