Jest rzeczywiście maleńki – dorasta do 5 cm wysokości.
Występowanie
Siedlisko: skały, murawy, unika węglanu wapnia, powyżej górnej granicy lasu
Występowanie: góry środkowej i południowej Europy, w Polsce w Karkonoszach i Tatrach
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Zwany też kluczykami lub kluczami Św. Piotra – wg legendy roślina powstała ze spadłego z nieba pęku kluczy Św. Piotra. Roślina lecznicza – jest skutecznym lekiem przy zapaleniu gardła, krtani i oskrzeli, ale w większych dawkach trująca, stąd też zwana zielem paraliżowym. Korzeni pierwiosnka używano dawniej do prania delikatnych tkanin, podobnie jak mydlnicy lekarskiej. Gatunek bardzo zmienny, obejmujący szereg podgatunków.
Występowanie
Roślina lecznicza, trująca, pod częściową ochroną
Siedlisko: łąki, murawy, zarośla, brzegi lasów, zręby
Występowanie: Europa, środkowa i północna Azja
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Na niektórych łąkach stanowi dominujący gatunek i stąd taki typ łąki nazywamy „łąką pełnikową”. Najpiękniejsze takie łąki znajdują się na Pomorzu w okolicach Bobolic. Z pełników słynie także Ziemia Kłodzka. Przed II Wojną Światową był symbolem Hrabstwa Kłodzkiego i zwany był tam „kłodzką różą”. Góralom kształt kwiatów pełnika posłużył jako motyw dekoracyjny, głównie przy hafcie na serdakach. W gwarze góralskiej określany jest jako górska róża lub leluja. Jest reliktem trzeciorzędu.
Występowanie
Roślina trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: wilgotne łąki, najczęściej trzęślicowe, ziołorośla, żyzne torfowiska źródliskowe, w pobliżu cieków wodnych
Występowanie: umiarkowane strefy klimatyczne
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Kuzyn powszechnie rosnących jaskrów i podobnie do nich trujący. Nazwę swą (łac. trollius altissimus) zawdzięcza koronie kwiatów przypominającej nieco nierozkwitnięte kwiaty róży (łac. trulla, trulleum = okrągłe, kuliste naczynie). Ludy skandynawskie natomiast wywodzą nazwę od troli – złośliwych, nocnych skrzatów o jednym oku. Zaskoczone przez słońce pękają lub kamienieją. Być może stąd wzięła się polska ludowa nazwa pełnika „wole oko”.
Występowanie
Roślina trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: ziołorośla, traworośla, zarośnięte wilgotne piargi, wilgotne murawy, w piętrze halnym, rzadziej kosówki
Występowanie: Alpy Wschodnie, Sudety, Rudawy, Karpaty, Góry Dynarskie, w Polsce w Sudetach, Tatrach i Bieszczadach
Okres kwitnienia
Pełnik sp. roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Wbrew swojej nazwie wcale nie parzy. Parzydło jest rośliną dwupienną, tzn. na jednych okazach znajdują się kwiatostany męskie, a na innych żeńskie. Ze względu na efektowny wygląd często uprawiana jako roślina ozdobna. Łacińska nazwa (aruncus silvestris) w dosłownym tłumaczeniu to „leśna kozia broda”.
Występowanie
Roślina trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: górskie lasy i zarośla, miejsca cieniste i wilgotne, nad potokami
Występowanie: Europa z wyjątkiem północy, umiarkowane strefy Azji, Ameryka Północna
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Nazywany także rękawiczkami Matki Boskiej lub mniej chlubnie księżymi galotami lub gadzimi portkami. Nazwa orlik pochodzi od charakterystycznej budowy kwiatu – ostrogi płatków korony przypominają zakrzywione szpony orła.
Występowanie
Siedlisko: zarośla, widne lasy, kamieniste zbocza, zręby, głównie na podłożu bogatym w węglan wapnia, na niżu i w piętrze regli
Występowanie: południowa i środkowa Europa, północna Afryka, umiarkowane strefy Azji
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Dzięki długim, mięsistym korzeniom sięga daleko w głąb po wodę. Od dawna uważany za roślinę magiczną, mającą moc odnajdywania zakopanych w górach skarbów. Na pewno natomiast posiada alkaloidy o właściwościach cytostatycznych (hamujących podział komórek), które być może wejdą w przyszłości w skład leków przeciwnowotworowych. Na razie można nimi leczyć raka piersi u doświadczalnych myszy, ale może kiedyś…
Występowanie
Roślina pod całkowitą ochroną
Siedlisko: zarośla kosówki, wilgotne lasy, ziołorośla
Występowanie: góry środkowej i południowej Europy oraz Azji Mniejszej
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Tak jak pozostałe gatunki olchy, pobiera z atmosfery wolny azot dzięki symbiozie z bakteriami zasiedlającymi specjalne brodawki korzeniowe. Opadające liście olchowe, łatwo rozkładające się, wzbogacają następnie glebę w ten związek już w postaci organicznych związków. Stąd jest cenionym gatunkiem pionierskim, chętnie sadzonym na terenach poprzemysłowych, hałdach, skarpach i nieużytkach. Jest drzewem krótkowiecznym, więc rzadko osiąga wymiary pozwalające wykorzystać jej drewno.
Występowanie
Roślina lecznicza
Siedlisko: wilgotne lasy, brzegi wód, w górach wzdłuż potoków tworzy małe laski określane mianem olszyny karpackiej
Występowanie: Europa, Azja Mniejsza, Kaukaz, północno-zachodnia Afryka, zachodnia Syberia, na północy aż po granicę lasu z tundrą
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Z posępnymi olchami wiązało się wiele wierzeń. Jej gałązki miały odstraszać myszy i nornice, a wyłożone ze świeżymi liśćmi na noc w pomieszczeniu i rano wyrzucone, miały na lepkich liściach wynosić pchły. Zatykano je również w okiennicach i drzwiach w Zielone Świątki, by chroniły przed burzami, piorunami i nawałnicami oraz w św. Jana Chrzciciela, by chroniły przed zarazą. Wiele podań też wiąże się z jej czerwieniejącym na powietrzu drewnem. Jedno z nich mówi, że kiedy Pan Bóg stworzył owieczkę, diabeł również zapragnął pokazać swoją moc. Ulepił z gliny rogate zwierzę, na swoje podobieństwo i próbował je zaciągnąć za ogon przed boskie oblicze koło rosnących w pobliżu olch. Pan Bóg jednak go pokarał – koza mu się urwała, a krew z pozostałego w rękach diabła ogona obryzgała drzewa. Odtąd koza nie ma ogona, a olchy mają czerwone drewno. W innym, gdy diabeł został zraniony przez św. Michała, uciekając do piekła przystanął z bólu i oparł się o olchę, zraszając ją krwią. Stąd olcha przy nacięciu kory krwią cieknie i ma czerwone drewno. Drewno olchy jest miękkie, lekkie i nietrwałe na powietrzu, zachowuje natomiast się długo pod wodą, stąd wykorzystywano je w budownictwie wodnym (np. drewniane wodociągi Poznania były wykonane m.in. z olszy). Używa się go także razem z drewnem jałowca do wędzenia. Korę olchy stosuje się w garbarstwie. Olcha jako jedno z niewielu drzew ma zdolność wiązania wolnego azotu przy pomocy symbiotycznych bakterii żyjących w brodawkach korzeniowych.
Występowanie
Roślina lecznicza
Siedlisko: wzdłuż rzek i strumieni, łęgi, olszyny, gatunek pionierski, po regiel dolny
Występowanie: Europa, Azja Mniejsza, Kaukaz, północno-zachodnia Afryka, zachodnia Syberia
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Gatunek bardzo zmienny, tworzący liczne odmiany i podgatunki. Niezapominajka to chyba jedyny kwiatek w Polsce mający swoje święto. Jest ono obchodzone 15 maja od 2002r. Była to inicjatywa słuchaczy Ekoradia – audycji nadawanej przez I Program Polskiego Radia. Głównym celem święta ma być stałe przypominanie nam o ochronie i zachowaniu przebogatej różnorodności biologicznej naszego kraju.
Występowanie
Siedlisko: lasy liściaste, zarośla, brzegi cieków wodnych, po piętro kosówki
Występowanie: górskie rejony półkuli północnej
Okres kwitnienia
Niezapominajka sp. roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
