Polska nazwa nawiązuje do podobieństwa liści podbiałku do liści podbiału pospolitego, od którego różnią się brakiem „filcu” na spodniej stronie. Zapylany przez ćmy.
Występowanie
Siedlisko: lasy, przeważnie iglaste, zarośla kosówki, zarośla, traworośla, od regla dolnego po piętro turniowe
Występowanie: góry środkowej i południowej Europy
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Nasiona pięciornika rozprzestrzeniane są poprzez pasące się na halach zwierzęta – nie są trawione w ich przewodach pokarmowych. Nazwa „złoty” pochodzi od złocistego koloru kwiatów.
Występowanie
Siedlisko: hale i łąki górskie, pastwiska, od regla dolnego po najwyższe szczyty (do 3000mnpm), najczęściej powyżej górnej granicy lasu
Występowanie: góry środkowej Europy
Okres kwitnienia
Spośród licznych pięciorników rosnących w Polsce ten ma największe kwiaty (do 2.5cm).
Występowanie
Siedlisko: suche murawy, skały, miejsca ruderalne, zwłaszcza na wapieniu
Występowanie: w Polsce na południu, w pozostałych częściach kraju zawleczony
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Roślina lecznicza, stosowana podobnie jak pięciornik kurze ziele. Kłącze zawiera garbniki stosowane w garbarstwie. Ponadto roślina zawiera trujące alkaloidy wchodzące obok pokrzyku wilczej jagody i tojadu w skład czarodziejskich maści do latania, których używały średniowieczne czarownice. W tym celu należało maścią nasmarować kij i nago go dosiąść. W rzeczywistości taka mieszanka miała właściwości halucynogenne i szybko wchłaniała się przez skórę, czym można tłumaczyć „doznania czarownic”. Roślina wskaźnikowa gleb bogatych w azot.
Występowanie
Roślina lecznicza, trująca
Siedlisko: łąki, brzegi rzek, rowy, zarośla, przydroża, w górach po regiel dolny
Występowanie: cała Europa
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Zwany także kurzyśladem. Kłącze zawiera bardzo duże ilości (do 23%) garbników, działających ściągająco (poprzez łączenie się z białkami błon śluzowych), przeciwdrobnoustrojowo, unieczynniają także ich toksyny. Stąd w medycynie ludowej wykorzystywano go do leczenia biegunek i krwawień z przewodu pokarmowego, a także zewnętrznie na owrzodzenia i trudno gojące się rany. Z kłącza produkowano również wódkę poprawiającą trawienie. Dawniej używano ich również do garbowania i barwienia skór (zawiera czerwony barwnik). Stare wysuszone kłącze świeci w ciemnościach.
Występowanie
Roślina lecznicza
Siedlisko: łąki, pastwiska, torfowiska, zarośla, widne lasy, wrzosowiska, w górach ponad górną granicę lasu
Występowanie: Europa (bez Albanii i Grecji), rejon Kaukazu, Syberii po Ałtaj, Azory
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Zwany także srebrnikiem – liście, zwłaszcza na spodniej stronie, pokryte są srebrzystymi włoskami. Od dawna znany medycynie ludowej. Zawiera substancje rozkurczające mięśnie gładkie (cholinę i histydynę), ściągające (substancje gorzkie i garbniki) oraz dużą ilość witaminy C – stąd stosowano ją w chorobach przewodu pokarmowego (biegunki, kamica żółciowa, zaburzeniach trawienia) oraz zaburzeniach menstruacji. Ze względu na dużą zawartość garbników stosowano ją także w garbarstwie.
Występowanie
Roślina lecznicza
Siedlisko: pastwiska, łąki, miejsca ruderalne
Występowanie: prawie cała półkula północna, Australia z Tasmanią, Nowa Zelandia, Chile
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Swą nazwę (łac. primula elatior) zawdzięcza wczesnemu zakwitaniu – łacińskie primus znaczy wczesny, pierwszy. Gatunek bardzo zmienny, tworzy liczne odmiany.
Występowanie
roślina lecznicza, trująca, pod częściową ochroną
Siedlisko: wilgotne łąki, brzegi potoków, zarośla, widne lasy, po piętro halne
Występowanie: Europa, Kaukaz, Ural, góry Iranu, Armeniii, Ałtaj
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Pochodzi z Azji, skąd przywędrował do Europy w okresie lodowcowym. Na nizinach występuje jedynie na torfowiskach niskich, ale w górach w miarę wysokości zależność jego występowania od wilgotności jest coraz mniejsza i można go spotkać nawet na wysuszonych wiatrem szczytach.
Występowanie
Siedlisko: bagniste łąki, wilgotne hale, torfowiska niskie, źródliska, na podłożu wapiennym, do 2500mnpm
Występowanie: w Polsce bardzo rzadko na północy kraju, Śląsku Cieszyńskim, w górach ma jedyne stanowisko w Jaworkach koło Szczawnicy
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Jest rzeczywiście maleńki – dorasta do 5 cm wysokości.
Występowanie
Siedlisko: skały, murawy, unika węglanu wapnia, powyżej górnej granicy lasu
Występowanie: góry środkowej i południowej Europy, w Polsce w Karkonoszach i Tatrach
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Wybitnie ciepłolubny gatunek południowo-europejski. Na Jurze jest reliktem roślin stepowych, w Pieninach wchodzi w skład muraw kserotermicznych.
Występowanie
Roślina chroniona
Siedlisko: ciepłe i suche zbocza, brzegi piarżysk (murawy kserotermiczne)
Występowanie: w Polsce jedynie na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej i w Pieninach
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
