Najpospolitszy z lepiężników rosnących w Polsce. Niezwykle dynamiczna roślina, wypierająca ze swego siedliska inne gatunki. Dawniej stosowany jako środek leczniczy przeciw dżumie.
Występowanie
Roślina lecznicza
Siedlisko: brzegi strumieni, łęgi, olsy, brzegi wilgotnych łąk, do 1500mnpm
Występowanie: Europa (z wyjątkiem północnej), północna i zachodnia Azja, zawleczony do Ameryki Północnej
Okres kwitnienia
Lepiężnik sp. roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Tworzy liczne odmiany i podgatunki trudne do rozróżnienia. Nazwa pochodzi od wyraźnych plamek na liściach. Kukułki kwitną bardzo wcześnie, zapraszając owady barwnymi kwiatami i „wymalowanym” na dolnej warżce „lotniskiem”. Jednak ich kwiaty nie zawierają nektaru, o czym owady dowiadują się dopiero po wylądowaniu i zapyleniu kwiatu.
Występowanie
Roślina pod ścisłą ochroną
Siedlisko: łąki, zarośla, widne lasy liściaste, po regiel dolny
Występowanie: prawie cała Europa, północna Azja
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Jako jeden z nielicznych stoplamków w zamian za zapylenie oferuje owadom nektar. Dolna warżka kwiatu stanowi „oznakowane” lądowisko dla owadów. Jednak nie wszystkie z nich potrafią skorzystać z lepkiej i bogatej w glukozę wydzieliny, np. trzmiele zwykle odlatują po bezowocnym odwiedzeniu jednego kwiatu, natomiast pszczoły nie mają z tym problemu.
Występowanie
Roślina lecznicza, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: wilgotne łąki, olsy, buczyny, na podłożu wapiennym
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Określany też jako krasnogłówki lub baranki Maryi Panny. Jest to od czasów starożytnych znana roślina lecznicza, stosowana do zmniejszania krwawień. Z krwiściągiem związany jest bardzo ciekawy motyl modraszek telejus i modraszek nausitous – oba zapisane w czerwonej księdze. Samice motyla składają wewnątrz kwiatostanu po jednym jaju, z którego wylęgają się gąsienice, zjadające nasiona krwiściągu. Po ok. 3 tyg. larwy spadają na ziemię i upodabniają się do zagubionych larw mrówek wścieklic, które zabierają larwy modraszka do swojego gniazda. Tam aż do wiosny następnego roku larwy pasożytują na mrówkach, pożerając bezkarnie mrówcze potomstwo i po przepoczwarzeniu na przełomie lipca i sierpnia opuszczają mrowisko.
Występowanie
Roślina lecznicza
Siedlisko: wilgotne łąki, bagna, torfowiska, łąki górskie, do 1200mnpm
Występowanie: umiarkowane strefy Eurazji
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Nazwę swą zawdzięcza purpurowej barwie kwiatów (łac. lythrum salicaria, gr. lythron = splamiony krwią). Z tego też powodu używano jej dawniej do leczenia krwawień.
Występowanie
Roślina lecznicza
Siedlisko: torfowiska niskie, wilgotne łąki, brzegi wód, trzcinowiska
Występowanie: strefy klimatu umiarkowanego i ciepłego, roślina kosmopolityczna
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Kruszczyk zwabia owady dużymi, obiecująco wyglądającymi kwiatami. Owady (głównie osy, trzmiele i muchówki) lądując na dolnej warżce usiłują dostać się do nektaru, ale tu niespodzianka – kruszczyk, jak wiele storczyków, nie produkuje nektaru, ale owad zanim się o tym przekona, zdąży zebrać głową pyłkowiny. Jeśli kwiat nie zostanie zapylony przez owady dochodzi do samozapylenia.
Występowanie
Roślina pod całkowitą ochroną
Siedlisko: widne lasy i zarośla, zbocza, na podłożu zasobnym w węglan wapnia, do 2000mnpm
Występowanie: Europa, Syberia
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Znana też jako koniczyna średnia. Łodyga podnosząca się lub rozesłana i zygzakowato pogięta (stąd nazwa).
Występowanie
Siedlisko: suche łąki, zarośla, brzegi lasów, suche i widne lasy, po regiel dolny
Występowanie: prawie cała Europa
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Ceniona roślina pastewna, uprawiana w Niemczech już od XI wieku, a szerzej w Europie od XVIII wieku. Dzięki zawartości kwasu salicylowego i garbników stosowana w medycynie ludowej jako środek przeciwzapalny i pobudzający trawienie. Najbardziej poszukiwane są okazy o czterech, a nie jak zazwyczaj o trzech liściach, przynoszące znalazcy szczęście. Według legendy, gdy nasi pierwsi rodzice zostali wygnani z raju, jedyną pamiątkę, jaką zabrała stamtąd ze sobą Ewa, była właśnie czterolistna koniczyna. Cztery listki porównywano niegdyś do czterech ramion krzyża, a roślinkę święcono i ukrywano w medalionach lub pierścieniach. Znalezienie natomiast pięciolistnej koniczyny ma ponoć zapewnić szczęśliwe małżeństwo. Są tacy, którzy twierdzą, że znaleźli nawet koniczynę siedmiolistną.
Występowanie
Roślina lecznicza
Siedlisko: łąki kośne, przydroża, zarośla, skraje lasów
Występowanie: Europa, zachodnia Azja, rejon Bajkału, Kaszmiru, Algieria, Ameryka Północna i Południowa, Nowa Zelandia
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Znany już z prac archeologicznych prowadzonych w osadach neolitu, epoki żelaza i czasów rzymskich. Należy do chwastów segetalnych, czyli związanych z uprawą. Dzięki wyższej kulturze rolnej i dokładnemu oczyszczaniu materiału nasiennego coraz rzadszy. Nasiona zawierają trujący glikozyd gitaginę, który w przeszłości był przyczyną zatruć mąką i kawą zbożową.
Występowanie
Roślina trująca
Siedlisko: pola zbóż
Występowanie: Europa, umiarkowane strefy Azji, północna i południowa Azja, Ameryka Południowa, Australia, Nowa Zelandia
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Nasiona rozsiewane są przez mrówki, które zjadając pożywne elajosomy (bogate w substancje odżywcze, mięsiste wyrostki, otaczające nasiona) rozwlekają je po okolicy.
Występowanie
Siedlisko: pola, ogrody, parki, przydroża, zarośla, miejsca ruderalne, do 1800mnpm
Występowanie: prawie cała Europa
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
