Category

Biały

Poziomka pospolita

  | Atlas Roślin, Biały, Czerwiec, Lipiec, Maj | Brak komentarzy

W średniowieczu te smaczne i aromatyczne owoce były symbolem pokusy. Na obrazach Hieronima Boscha ludzie pragnący ich zamieniali się w potwory wyobrażające różne przywary. Zawierają wiele witamin i innych wartościowych składników (także liście), stąd dawniej przygotowywano z nich napary regulujące przemianę materii, o lekkim działaniu moczopędnym, pomocne także w chorobach nerek i układu krwionośnego. W gospodarstwach domowych z owoców sporządzano soki, dżemy, galaretki, wina, kompoty, a z liści herbatki owocowe. W 1623r. sprowadzono do europejskich ogrodów botanicznych poziomkę wirginijską o małych, słodkich i aromatycznych owocach, a 90 lat później poziomkę chilijską o owocach dużych, ale nie tak smacznych. Ich mieszańce zwróciły uwagę z powodu dużych i smacznych owoców – tak bowiem narodziła się truskawka, którą początkowo uprawiano w Holandii, a następnie w całej Europie.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: widne lasy liściaste i iglaste, zręby, drogi leśne
Występowanie: Europa, Azja, obie Ameryki

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec
  • lipiec

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Parzydło leśne

  | Atlas Roślin, Biały, Czerwiec, Lipiec, Obowiązująca | Brak komentarzy

Wbrew swojej nazwie wcale nie parzy. Parzydło jest rośliną dwupienną, tzn. na jednych okazach znajdują się kwiatostany męskie, a na innych żeńskie. Ze względu na efektowny wygląd często uprawiana jako roślina ozdobna. Łacińska nazwa (aruncus silvestris) w dosłownym tłumaczeniu to „leśna kozia broda”.

Występowanie

Roślina trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: górskie lasy i zarośla, miejsca cieniste i wilgotne, nad potokami
Występowanie: Europa z wyjątkiem północy, umiarkowane strefy Azji, Ameryka Północna

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Mydlnica lekarska

  | Atlas Roślin, Biały, Czerwiec, Lipiec, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Kłącza i korzenie mydlnicy zawierają trójpertenowe saponiny o właściwościach żółciopędnych, wykrztuśnych (wchodzą w skład popularnych syropów Tussipekt i Pectosol), zmiękczających i przeciwgrzybicznych. Rozpuszczone w wodzie obficie się pienią – w kosmetyce jest stosowana do wyrobu past do zębów, szamponów, żelów myjących i maseczek, a dawniej, gdy nie znano mydła (już w starożytności), odwarów z korzeni mydlnicy używano do mycia się i prania delikatnych materiałów. Stąd polska i łacińska nazwa rośliny (łac. saponaria officinalis#kk; łac. sapo = mydło). Holendrzy dodawali mydlnicę do piwa, by się pieniło. Niektóre pierwotne plemiona stosowały nasiona mydlnicy jako przynętę na ryby. Wytwarzano z niej także mydlik do odtłuszczania wełny. Od dawna wywary stosowano także jako odtrutki na jad węży. Mydlnica spożyta jednak w zbyt dużych ilościach drażni przewód pokarmowy i powoduje wymioty i biegunkę. Obecnie uprawiana na potrzeby przemysłu farmaceutycznego i kosmetycznego. Stosowana również w przemyśle cukierniczym do wyrobu chałwy.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca
Siedlisko: miedze, nieużytki, zarośla, brzegi cieków wodnych
Występowanie: środkowa i północna Europa, zachodnia Azja, Syberia, Japonia, sprowadzona przez kolonistów do Ameryki Północnej

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Mokrzyca Kitaibela (modrzewiolistna)

  | Atlas Roślin, Biały, Czerwiec, Lipiec, Sierpień | Brak komentarzy

Rośnie jedynie na podłożu bogatym w węglan wapnia, tworząc zbitą darń chroniącą przed wiatrem i niską temperaturą. Nazwa gatunkowa pochodzi od nazwiska węgierskiego botanika – Pal Kitaibela, badacza flory Karpat z przełomu XVIII i XIX wieku.

Występowanie

Roślina chroniona
Siedlisko: skały i murawy naskalne, piargi, żwirowiska, na wapieniu, od regla dolnego po piętro kosówki
Występowanie: Alpy Wschodnie, Karpaty, w Polsce w Tatrach i Pieninach

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Malina właściwa

  | Atlas Roślin, Biały, Czerwiec, Maj | Brak komentarzy

Soczyste i aromatyczne owoce zawierają wiele witamin oraz kwas salicylowy – podobny do tego w Aspirynie. Zawartość witaminy C dorównuje prawie jej zawartości w cytrynie. Stąd jest od wieków stosowana w przeziębieniach jako lek przeciwzapalny i napotny. Kwas salicylowy zawierają również liście. Wiele odmian hoduje się w ogródkach, a z owoców robi się różne przetwory (soki, dżemy, konfitury), ale najlepiej smakują te dzikie prosto z krzaka (niektórzy najbardziej zachwalają z wkładką mięsną). Łacińska nazwa (łac. rubus ideaus), użyta już przez Pliniusz Starszego, wskazuje jakoby malina pochodziła z Krety (łac. ideaus = pochodzący z góry Ida na Krecie), ale tam akurat malina nie występuje.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: widne lasy, zarośla, zręby, po piętro kosodrzewiny
Występowanie: strefy klimatu umiarkowanego półkuli północnej

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Lepnica zwisła

  | Atlas Roślin, Biały, Czerwiec, Lipiec, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Łacińska nazwa rodzajowa (łac. silene nutans) pochodzi od greckiego wyrazu gr. selene = księżyc – kwiaty tego gatunku otwierają się dopiero o zmierzchu i pachną tylko przez kilka kolejnych nocy. Zapylana jest przez ćmy.

Występowanie

Siedlisko: widne lasy i ich brzegi, skaliste zbocza, suche łąki, miejsca słoneczne, na wapieniu, w górach do 2000mnpm
Występowanie: prawie cała Europa, Kaukaz, Syberia

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Lepnica rozdęta

  | Atlas Roślin, Biały, Czerwiec, Lipiec, Maj, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Polska nazwa gatunkowa pochodzi od silnie rozdętych kielichów. Łacińską nazwę rodzajową (łac. silene vulgaris) można tłumaczyć na wiele sposobów. Jedni wywodzą ją od leśnego bożka Sylena, nauczyciela, a następnie towarzysza Dionizosa, łysego i zwykle pijanego starca, przedstawianego najczęściej na ośle z kielichem wina w ręce. Inni wiążą ją z księżycem (gr. selene = księżyc), ponieważ kwiaty lepnicy otwierają się dopiero nocą i są zapylane przez ćmy. Stosowana dawniej w medycynie ludowej.

Występowanie

Siedlisko: suche łąki, przydroża, miedze, ciepło- i wapieniolubna, do 2000mnpm
Występowanie: Eurazja, północna Afryka, Ameryka Północna

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Lepiężnik wyłysiały

  | Atlas Roślin, Biały, Kwiecień, Maj, Marzec, Obowiązująca | Brak komentarzy

Nazwę swą bierze od liści pokrytych „za młodu” na spodniej stronie pajęczynowato owłosieniem, a w późniejszym okresie „łysiejących”.

Występowanie

Siedlisko: żwirowiska i kamieńce nad górskimi potokami i rzekami, od regla dolnego po piętro kosówki
Występowanie: głównie Karpaty, ponadto Sudety i Półwysep Bałkański

Okres kwitnienia

  • marzec
  • kwiecień
  • maj

Lepiężnik sp. roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Lepiężnik biały

  | Atlas Roślin, Biały, Kwiecień, Maj, Marzec, Obowiązująca | Brak komentarzy

Najmniejszy z 4 krajowych gatunków lepiężników. W miejscach wilgotnych, zwłaszcza nad potokami lepiężniki tworzą łany wielkich liści (pojedyncze liście osiągają nawet 1m), tzw. łopuszyny – jednogatunkowe skupienia, wypierające inne gatunki.

Występowanie

Siedlisko: nad potokami, szczególnie na kamieńcach, cieniste i wilgotne miejsca śródleśne, osuwiska, w piętrze pogórza i regla dolnego
Występowanie: umiarkowane strefy Europy, Kaukaz, Armenia, Ałtaj

Okres kwitnienia

  • marzec
  • kwiecień
  • maj

Lepiężnik sp. roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Krwawnik pospolity

  | Atlas Roślin, Biały, Czerwiec, Lipiec, Październik, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Nazwa łacińska rośliny (achillea millefolium) pochodzi od Achillesa, który według podań greckich leczył nią rany wojowników spod Troi. Ze względu na gorzki, aromatyczny olejek krwawnik od czasów starożytnych jest cenionym i znanym lekiem. Etruskowie przykładali ją do ran bydła. Celtowie uważali to zioło za magiczne, a wielu Indian Ameryki Północnej uważało ziele za świętą roślinę, pijąc sporządzoną z niego herbatę, aby pobudzić zdolność do przeżywania wizji. W starożytnych Chinach łodyg krwawnika używano w geomancji, a Indianie Nawajo używali jako afrodyzjaku. Nie było chyba choroby, do leczenia której nie używano by krwawnika. Do dzisiaj w Polsce zioło to święcone jest corocznie 15 sierpnia. Chamazulen – główny składnik olejku krwawnika nadaje mu intensywnie niebieską barwę. Identyczny związek zawiera niebieski olejek z rumianku. Krwawnik pospolity wytworzył szereg podgatunków, w tym górskie i kserotermiczne.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: łąki, pastwiska, murawy, nieużytki, do 2500mnpm
Występowanie: Europa, Syberia, Kaukaz, Himalaje, zawleczona do Ameryki Północnej, Nowej Zelandii i południowej Australii

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym