Znany już starożytnym. W Grecji był świętym kwiatem pojawiającym się cudownie wraz z nadejściem wiosny. Ponoć po raz pierwszy wyrósł z krwi Ajaksa – greckiego wojownika, który pod Troją stanął do pojedynku z Hektorem. Wierzono, że ma właściwości antyepileptyczne, chłodzące i uśmierzające ból głowy – stąd noszono fiołkowe wianki na głowie jako antidotum na bóle. Dziś używany jako środek wykrztuśny. Od czasu gdy Arystofanes nazwał Ateny „miastem fiołkami zwieńczonym” stały się ich symbolem. W chrześcijaństwie fiołek symbolizował miłość, a także pokorę, skromność, wdowieństwo i ascezę – stąd wzięło się w literaturze określenie Matki Boskiej – „fiołek pokory”. Bardziej współcześnie „kapralem fiołkiem” nazywano Napoleona Bonaparte, który po uwięzieniu na Elbie obiecywał zwolennikom powrócić, gdy zakwitną fiołki. Dziś w mowie kwiatów oznacza „często myślę o tobie” lub „smutno mi bez ciebie”, a w perfumerii „nutę serca”. Przyjemnie pachnący olejek eteryczny zawiera iron. Używany do perfumowania kremów, szminek, pudrów i innych kosmetyków Od łacińskiej nazwy fiołka (łac. viola) pochodzi imiona Wioletta, a od greckiej (gr. ion) – Jolanta.
Występowanie
Roślina lecznicza
Siedlisko: jasne suche lasy i ich brzegi, zwłaszcza liściaste, zarośla, przydroża, siedliska ruderalne
Występowanie: obszar śródziemnomorski (pierwotnie tylko tu), prawie cała Europa, Ameryka Północna
Okres kwitnienia
Fiołek sp. roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym