wrzesień 2018

Łacińska nazwa archangelica officinalis nawiązuje do właściwości leczniczych rośliny, które miały być ponoć objawione ludziom przez archanioła Rafaela, a wg innych do majestatycznego, okazałego wyglądu rośliny (archangelus = archanioł). Górale nazwali ją litwor i pod tą nazwą jest najszerzej znana. Dzięki zawartości olejków eterycznych i garbników ma właściwości lecznicze. Korzenie rośliny służyły do produkcji wódki litworówki, a także jako zaprawa do likierów i wermutu. Znany był już i użytkowany w starożytności, wiązało się z nim wiele zabobonów, m.in. wierzono, że powoduje zdrowienie, wzmacnianie, krzepnięcie i „siły potężne wydobywa, do małżeńskiego skutku prowadzące”. Znawcy zalecają, aby mężczyzna nosił korzeń przy sobie, najlepiej w lewej kieszeni spodni oraz zażywał przed romantycznym spotkaniem we dwoje napoju z litworu (może to być wino, nalewka lub likier, w których przez dwa tygodnie moczył się korzeń tego ziela). Przez zakonników zwany był „zielem Ducha Świętego” i zalecany, by zachować długowieczność.

Występowanie

Roślina lecznicza, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: brzegi górskich potoków, ustalone piargi, wilgotne skały
Występowanie: środkowa i północna Europa, Grenlandia, Syberia, Himalaje, w Polsce w Karpatach (Babia Góra, Tatry, Bieszczady) i Sudetach

Okres kwitnienia

• czerwiec
• lipiec
• sierpień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym