Category

Kwiecień

Wiąz górski (brzost)

  | Atlas Roślin, Drzewa / Krzewy / Trawy / Rośliny nienasienne, Kwiecień, Luty, Marzec | Brak komentarzy

W Polsce występują 3 gatunki wiązów: szypułkowy (limak), górski (brzost) i polny. Wiąz górski żyje do 400 lat i osiąga do 40m wysokości. Kwitnie przed rozwojem liści, a owoce – oskrzydlone orzeszki podejmują fotosyntezę jak liście. Od 20-tych lat XX wieku jego populacja jest dziesiątkowana z powodu holenderskiej choroby wiązów – grafiozy, roznoszonej przez korniki ogłodki. Powodowana jest przez grzyba Ceratycystis ulmi, który zatykając naczynia przewodzące doprowadza do śmierci drzewa. Ciężkie, twarde, odporne na gnicie drewno jest powszechnie używane w meblarstwie oraz do budowy łodzi, wozów i maszyn rolniczych.

Występowanie

Siedlisko: lasy liściaste gór i pogórzy, cieniste stoki, wąwozy, nad ciekami wodnymi, nie tworzy zwartych drzewostanów, w górach do 1300mnpm (w Polsce w Tatrach do 1100mnpm)
Występowanie: Europa południowa i środkowa, Krym, Kaukaz, Azja Mniejsza

Okres kwitnienia

  • luty
  • marzec
  • kwiecień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Wełnianka pochwowata

  | Atlas Roślin, Biały, Kwiecień, Maj, Marzec, Obowiązująca | Brak komentarzy

Wszystkie gatunki wełnianek związane są z terenami otwartymi, ponieważ do swego rozwoju potrzebują dużo światła. Na mokrych, bagiennych łąkach wełnianki występują często w dużej liczbie, nadając im w trakcie owocowania wygląd widocznej z daleka białej plamy. Być może właśnie stąd wzięła się tradycyjna nazwa „bielawy”, jaką określa się takie zabagnione łąki na torfowiskach niskich oraz na wilgotnych górskich młakach. Puchu z wełnianek używano dawniej do wypełniania poduszek oraz próbowano z niego wyrabiać nici. Miał to być taki polski odpowiednik bawełny. Niestety, jako że włoski są kruche i łamliwe, wykonane z nich nici są bardzo nietrwałe. Zaniechano więc tych prób. Dziś rośliny te wykorzystywane są niekiedy na suche bukiety. Kwiaty są zapylane przez wiatr, dlatego nie są barwne i roślina nie wytwarza nektaru. Nazwę rodzaju eriophorum wymyślił Linneusz, składając ją z greckich słów erion – wełna i phoreo – noszę.

Występowanie

Siedlisko: torfowiska, mokre łąki w górach

Okres kwitnienia

  • marzec
  • kwiecień
  • maj

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Wawrzynek wilczełyko

  | Atlas Roślin, Drzewa / Krzewy / Trawy / Rośliny nienasienne, Kwiecień, Marzec, Obowiązująca | Brak komentarzy

Daphne – pierwotnie nazywano drzewo laurowe, w które według wierzeń Greków została przemieniona nimfa Dafne. Na obecny rodzaj wawrzynek nazwa przeniesiona została przez Linneusza, ze względu na podobieństwo liści wawrzynka do lauru. Wilczełyko natomiast pochodzi od szczególnie mocnego i wytrzymałego łyka. Roślina cieszy się złą sławą truciciela, w wypadku zatrucia śmiertelność wynosi ok. 30%. Trujące są wszystkie części rośliny. Nawet dotknięcie powoduje zapalenie skóry, ale najgroźniejsze jest spożycie nęcąco wyglądających czerwonych owoców – już 10-12 dojrzałych jagód stanowi dawkę śmiertelną dla dziecka. Nie są one natomiast trujące dla ptaków, które zjadając je rozsiewają nasiona.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: żyzne lasy, głównie grądy i buczyny, zarośla kosówki, zwłaszcza na podłożu zasobnym w węglan wapnia
Występowanie: Europa i Azja

Okres kwitnienia

  • marzec
  • kwiecień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Urdzik karpacki

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Fioletowy, Kwiecień, Lipiec, Maj, Obowiązująca | Brak komentarzy

Zwany także jaślinkiem. Urdzik karpacki jest endemitem zachodniokarpackim. Liście rośliny zebrane są w przyziemną różyczkę, przytuloną do podłoża, co chroni roślinę przed nadmierną utratą ciepła. Poza nim występuje w Polsce jeszcze urdzik górski, spotykany w Beskidach Zachodnich.

Występowanie

Siedlisko: górskie lasy bukowe, jodłowe i świerkowe, łąki, hale, brzegi potoków, murawy naskalne
Występowanie: Karpaty Zachodnie, w Polsce na Pilsku, Babiej Górze, Policy, w Gorcach, na Wzniesieniu Gubałowskim i w Tatrach

Okres kwitnienia

  • kwiecień
  • maj
  • czerwiec
  • lipiec

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Świerk pospolity

  | Atlas Roślin, Drzewa / Krzewy / Trawy / Rośliny nienasienne, Kwiecień, Maj, Obowiązująca | Brak komentarzy

Przez górali zwany smrekiem (nazwę „świerk” rezerwują raczej dla modrzewia). Na Podhalu jest w wielkim poważaniu, a nawet przypisywano mu magiczną moc. Górale nosili za paskami gałązki świerkowe tzw. smędzianki, mające ponoć niezwykłe moce. Jest gatunkiem długowiecznym, dożywającym do 500 lat. Pierwszy raz zakwita między 30 a 50 rokiem życie i owocuje średnio co 4 (w niższych położeniach) do 12 (w położeniach wyższych) lat. System korzeniowy świerka jest bardzo płytki przez co silne wiatry łatwo go przewracają (stąd tyle w górach wiatrołomów). Pomimo tego pod względem produkcji drewna (zarówno ilości jak i szybkości) jest niezrównany. Stąd na obszarach, gdzie w XIXw zużywano w przemyśle duże ilości drewna (np. huta w zakopiańskich Kuźnicach), pierwotne puszcze złożone z gatunków liściastych zalesiano po zrębie świerkiem. W ten sposób np. dolnoreglową buczynę karpacką zamieniono w wielu miejscach na monokulturę świerka. Ponowne osadzenie tych terenów gatunkami liściastymi jest obecnie trudne, ponieważ świerk produkuje zakwaszającą glebę butwinę. W latach 70-tych XXw te jednogatunkowe lasy zaatakował szkodnik – zasnuja wysokogórska, czyniąc duże spustoszenie w drzewostanie, szczególnie w Gorcach (Kudłoń) oraz Beskidzie Sądeckim (Radziejowa). Drewno świerka jest lekkie, elastyczne i miękkie. Używa się go w budownictwie, stolarstwie, na słupy telegraficzne, podkłady kolejowe oraz do produkcji papieru. Wyrabia się także z niego instrumenty muzyczne i maszty statków. Kora świerkowa zawiera dużą ilość garbników używanych w przemyśle garbarskim.

Występowanie

Siedlisko: bory, lasy, w górach po piętro halne, w reglu górnym tworzy jednogatunkowe lasy świerkowe
Występowanie: góry środkowej Europy i Półwyspu Bałkańskiego oraz północno-wschodnia część Europy (Skandynawia, kraje nadbałtyckie, północna część europejskiej Rosji), w Polsce na południu w górach i przylegającym niżu oraz na północnym-wschodzie kraju, brak go w tzw. strefie bezświerkowej, obejmującej Pomorze, Wielkopolskę i większą część Mazowsza

Okres kwitnienia

  • kwiecień
  • maj

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Śnieżyczka przebiśnieg

  | Atlas Roślin, Biały, Kwiecień, Luty, Marzec, Obowiązująca | Brak komentarzy

Pierwszy zwiastun wiosny, zakwitający już w lutym. Często musi się przebijać przez pokrywę śnieżną – stąd jej polska nazwa. Nazywana jest także gładyszem lub śniegułką. Liście zawierają trującą galantaminę, wpływającą na tonus mięśniowy, stosowaną w leczeniu następstw paraliżu dziecięcego. W rozsiewaniu nasion duży udział mają mrówki żywiące się elajosomami (patrz fiołek dwukwiatowy).

Występowanie

Roślina trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: liściaste lasy, zarośla, łąki
Występowanie: prawie cała Europa, Kaukaz, Azja Mniejsza

Okres kwitnienia

  • luty
  • marzec
  • kwiecień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Śnieżyca wiosenna

  | Atlas Roślin, Biały, Kwiecień, Marzec, Obowiązująca | Brak komentarzy

Łacińska nazwa (leucoium vernum) znana jest od czasów starożytnych – znaczy tyle co wiosenny biały fiołek (gr. leucos = biały, ion – fiołek, łac. ver = wiosna). Zwana jest także gładyszkiem. Cebule rośliny zawierają trujący alkaloid leukoinę. W Bieszczadach występuje odmiana dwukwiatowa (var. carpaticum).

Występowanie

Roślina trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: wilgotne lasy i zarośla, wilgotne łąki
Występowanie: środkowa Europa oraz rejon Pirenejów, w Polsce głównie w Karpatach i Sudetach

Okres kwitnienia

  • marzec
  • kwiecień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Śliwa tarnina

  | Atlas Roślin, Drzewa / Krzewy / Trawy / Rośliny nienasienne, Kwiecień, Maj | Brak komentarzy

Jedyna dziko rosnąca polska śliwa. Jej kwiaty zawierają substancje o działaniu moczopędnym, napotnym i przeczyszczającym. Stosowano je w zaparciach, zaburzeniach żołądkowych, zapaleniu górnych dróg oddechowych i kamicy nerkowej. Z kory otrzymywano czerwoną farbę, a owinięte nią sery nie ulegały psuciu. Z cierpkich owoców produkowano nalewki. Pestki tarniny zawierają cyjanogenną substancję prunazynę, która pod wpływem enzymów trawiennych uwalnia kwas pruski – jedną z najsilniejszych toksyn. Ma ona bardzo silne powinowactwo do hemoglobiny, tworząc cyjanohemoglobinę niezdolną do oddawania tlenu tkankom. Niektóre zwierzęta roślinożerne posiadające enzym rodanazę są na prunazynę (i inne związki cyjanogenne) odporne. Łacińską nazwę gatunkową (łac. prunus spinosa) otrzymała od licznych cierni (łac. spina = kolec, cierń), na które widuje się czasem nadziane owady lub nawet myszy – posiłek srokosza, który tu chętnie zakłada gniazda.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: zarośla, skraje lasów, miedze

Okres kwitnienia

  • kwiecień
  • maj

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Śledziennica skrętolistna

  | Atlas Roślin, Kwiecień, Maj, Marzec, Obowiązująca, Zielony | Brak komentarzy

Od dawna znana roślina lecznicza, używana w chorobach śledziony – w karbowanych podsadkach widziano podobieństwo do tego narządu (zgodnie z zasadą, że kształt rośliny wskazuje jej zastosowanie). Nie znaleziono jednak w śledziennicy żadnych substancji leczniczych – może i dobrze, bo o chorobach śledziony też do niedawna miano mgliste i wręcz błędne pojęcie. Kwiaty zapylane są przez pełzające po nich ślimaki.

Występowanie

Siedlisko: źródliska, brzegi strumieni, mokradła, wilgotne lasy liściaste, łęgi, po piętro alpejskie
Występowanie: prawie cała Europa

Okres kwitnienia

  • marzec
  • kwiecień
  • maj

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Szczyr trwały

  | Atlas Roślin, Kwiecień, Maj, Zielony | Brak komentarzy

Według mitologii greckiej lecznicze właściwości rośliny odkrył bóg Merkury, co uwieczniono w łacińskiej nazwie (łac. mercurialis perennis). Roślina trująca – powoduje zapalenie żołądka i jelit, uszkodzenie wątroby i nerek, zmiany skórne i bezwład. Bywa jednak wykorzystywany w ziołolecznictwie.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca
Siedlisko: cieniste lasy liściaste i mieszane, zarośla, przeważnie na podłożu wapiennym
Występowanie: prawie cała Europa, południow-zachodnia Azja, w górach po regiel dolny

Okres kwitnienia

  • kwiecień
  • maj

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym