All Posts By

SKPG Kraków

Kalina koralowa

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Drzewa / Krzewy / Trawy / Rośliny nienasienne, Lipiec, Maj | Brak komentarzy

Nazwa kaliny (łac. viburnum opulus) może pochodzić od łacińskiego viere = tkać, wić lub vimen = wiotka gałązka, witka – w obu przypadkach pasuje to do miękkich gałązek kaliny. Wyrabiano z nich cybuchy do fajek. Natomiast opulus było rzymską nazwą klonu, przeniesioną na kalinę ze względu na kształt jej liści. Owoce, o właściwościach przeciwkrwotocznych i rozkurczających mięśnie gładkie, wykorzystywane były w medycynie ludowej jako środek zapobiegający poronieniom. Można z nich przyrządzać również kompoty, soki, syropy, konfitury i sosy, a także dodawać je do ciast. Zawarty w nich czerwony barwnik jest używany do barwienia napojów, także alkoholowych. Od nich też wzięła się polska nazwa gatunkowa. Rozbieżne są opinie co do toksyczności owoców, według niektórych zdatne są do spożycia dopiero po przemrożeniu, według innych można je bez przykrych konsekwencji spożywać na surowo. Na pewno trujące są liście i korowina.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca, pod częściową ochroną
Siedlisko: wilgotne lasy, zarośla, w górach w piętrze pogórzy
Występowanie: Europa, zachodnia Syberia, zachodnia i środkowa Azja, północno-zachodnia Afryka

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec
  • lipiec

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Jodła pospolita

  | Atlas Roślin, Drzewa / Krzewy / Trawy / Rośliny nienasienne, Kwiecień, Maj, Obowiązująca | Brak komentarzy

Dzieje jodły, jak ustalili uczeni, sięgają 70 tysięcy lat wstecz, a jej nazwa (łac. abies alba), nawiązująca do pokroju drzewa, pochodzi z sanskrytu (sans. abh = obfitość, być bujnym). W starożytności jodła poświęcona była w Grecji bogini Artemidzie – dziewiczej bogini lasów i opiekunce dzikich zwierząt. Starożytny Rzym przejął od Greków kult jodły wykorzystując jej „wróżebne” właściwości. Również u Żydów jodła była drzewem boskim, z niej to budowano przybytki sakralne (np. w świątyni Salomona belki stropowe były z drewna jodłowego). Generalnie wszędzie tam, gdzie występuje jodła w kulturze licznych narodów – jest ona drzewem świętym, ale u Rumunów (Dacja) jest to drzewo najświętsze. W Polsce jodła nie miała wprawdzie takiego kultu jak na południu Europy, ale otaczana była szacunkiem. Zwłaszcza górale w wielu pieśniach zwyczajowych i obrzędach odwołują się do jodły i jej magicznych, ale życzliwych dla człowieka właściwości. Wierzyli w jej lecznicze właściwości, sadzając chorych pod pniem jodły, co miało im przywrócić zdrowie. Samo siedzenie uzdrowić zapewne nie może, ale napar ze świeżych pędów i pąków pomaga na choroby płucne. Słynna była tzw. „Gruba Jodła” rosnąca pod Zawoją opisana w 1906 roku przez Hugo Zapałowicza. Miała ona obwód pierśnicy 676 cm, a szacowano ją na 600 lat. Pień tej jodły przetrwał do dziś i znajduje się w Nadleśnictwie Sucha Beskidzka. Aktualnie najstarsza jodła rośnie koło Zawoi i ma 435 lat, a obwód 640 cm. Jodła jest gatunkiem niezwykle czułym na zanieczyszczenia – stanowi jeden z bioindykatorów skażenia środowiska. Rośnie na terenach górskich – niektóre jej gatunki rosną nawet na wysokości 4000mnpm w Himalajach. Miękkiego drzewa jodłowego używano do wyrobu instrumentów muzycznych, a także na maszty okrętowe.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: dolnoreglowe lasy mieszane z bukiem lub świerkiem lub czyste drzewostany (Puszcza Jodłowa w Górach Świętokrzyskich), do 1000mnpm, w Tatrach do 1400mnpm
Występowanie: góry i wyżyny środkowej i południowej Europy, przez Polskę przechodzi północna granica zasięgu (Mużaków – Żary – Trzebnica – Kalisz – Koluszki – Siedlce – Lublin – Zamość – Tomaszów Lubelski)

Okres kwitnienia

  • kwiecień
  • maj

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Języcznik zwyczajny

  | Atlas Roślin, Drzewa / Krzewy / Trawy / Rośliny nienasienne, Lipiec, Obowiązująca, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Rzadka paproć o charakterystycznych wydłużonych, całobrzegich, zimotrwałych liściach. Przypominają nieco języki – stąd jej polska nazwa. Liście wyróżniają języcznik spośród wszystkich naszych paproci, posiadających liście zawsze podzielone.

Występowanie

Roślina pod ścisłą ochroną
Siedlisko: cieniste lasy liściaste, bukowo-jaworowe, na wapiennych skałach
Występowanie: zachodnia i środkowa Europa, Kaukaz, daleki Wschód, północna Afryka, Ameryka Północna, w Polsce dość częsty w Pieninach, rzadko w Tatrach Zachodnich i Beskidzie Sądeckim, Pogórzu Sudeckim, Wyżynie Małopolskiej i w Opolskim.

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Jeżyna

  | Atlas Roślin, Biały, Czerwiec, Lipiec, Maj, Sierpień | Brak komentarzy

Na północy zwana także ostrężyną, a na południu czernicą. W Polsce rośnie ok. 60 gatunków jeżyn, trudnych do rozróżnienia. Ogólna liczba gatunków jeżyn jest trudna do ustalenia nawet w przybliżeniu, ponieważ tworzą wiele mieszańców. W runie tworzą często jednolitą pokrywę, uniemożliwiającą wzrost innych roślin i hamując odnawianie się drzewostanu. Smaczne owoce zbierane są i spożywane na surowo lub w postaci przetworów. Mają też właściwości lecznicze dzięki zawartości dużej ilości witaminy C i betakarotenu. Liście jeżyny zawierają substancje odkażające, można stosować w chorobach skóry.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: pola, zręby, zarośla, przydroża
Występowanie: półkula północna, Ameryka Południowa, Indonezja

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Jastrzębiec pomarańczowy

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Lipiec, Żółty i pomarańczowy | Brak komentarzy

W Polsce występuje kilkadziesiąt gatunków jastrzębców, głównie kwitnących na żółto. Ten jednak, zgodnie z nazwą, ma pomarańczową barwę kwiatów. Hodowany także jako roślina ozdobna.

Występowanie

Siedlisko: górskie łąki i hale
Występowanie: góry środkowej Europy, kraje nadbałtyckie, Skandynawia

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Jastrzębiec kosmaczek

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Lipiec, Maj, Październik, Sierpień, Wrzesień, Żółty i pomarańczowy | Brak komentarzy

Jastrzębce obejmują ok. 600-800 gatunków, bardzo zmiennych i trudnych w klasyfikacji – stąd duża rozbieżność w ich liczbie. Zarówno polska jak i łacińska nazwa (łac. hieracium pilosella) nawiązuje do „owłosienia” liści (ła. pilosus = owłosiony). Nazwa rodzajowa pochodzi od greckiego słowa hieraks = jastrząb, sokół. Wg legendy mleczny sok z jastrzębca miał dawać tym ptakom dobry wzrok. Jastrzębiec kosmaczek jest roślina leczniczą i w medycynie ludowej stosowany był w chorobach żołądka i jelit.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: suche łąki i murawy, widne bory sosnowe, skały, tereny piaszczyste, do 3000mnpm
Występowanie: Europa, Kaukaz, północno-zachodnia Azja i Azja Mniejsza

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Jastrzębiec alpejski

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Lipiec, Sierpień, Żółty i pomarańczowy | Brak komentarzy

W Polsce przebiega północna granica zasięgu.

Występowanie

Siedlisko: murawy wysokogórskie, głównie na granicie, głównie w piętrze halnym i kosodrzewiny
Występowanie: w Polsce w Sudetach, Tatrach, Gorcach, Paśmie Policy i na Babiej Górze

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Jastrun (złocień) właściwy

  | Atlas Roślin, Biały, Czerwiec, Lipiec, Maj, Październik, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Zwany też główką Św. Jana, stokrocią wielką, szczygiełkiem lub wołowym okiem. Stosowany w medycynie ludowej i farbiarstwie.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: suche łąki, przydroża, trawki, zarośla, brzegi lasów, po piętro alpejskie
Występowanie: prawie cała Europa, Syberia, rejon Kaukazu, zawleczony do Ameryki Północnej i Nowej Zelandii

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Jasnota purpurowa

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Czerwony i różowy, Kwiecień, Lipiec, Maj, Marzec, Październik, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Nasiona rozsiewane są przez mrówki, które zjadając pożywne elajosomy (bogate w substancje odżywcze, mięsiste wyrostki, otaczające nasiona) rozwlekają je po okolicy.

Występowanie

Siedlisko: pola, ogrody, parki, przydroża, zarośla, miejsca ruderalne, do 1800mnpm
Występowanie: prawie cała Europa

Okres kwitnienia

  • marzec
  • kwiecień
  • maj
  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym