Podrzenie występują głównie na półkuli południowej. Niektóre gatunki tropikalne tworzą krótki (do 1m) pień (paprocie nibydrzewiaste). W Polsce występuje tylko podrzeń żebrowiec.
Występowanie
Roślina pod całkowitą ochroną
Siedlisko: cieniste bory, górskie lasy i zbocza, kwaśne gleby
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Polska nazwa nawiązuje do podobieństwa liści podbiałku do liści podbiału pospolitego, od którego różnią się brakiem „filcu” na spodniej stronie. Zapylany przez ćmy.
Występowanie
Siedlisko: lasy, przeważnie iglaste, zarośla kosówki, zarośla, traworośla, od regla dolnego po piętro turniowe
Występowanie: góry środkowej i południowej Europy
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Zwany także końskim kopytem. Jest jednym z pierwszych zwiastunów wiosny, zakwita już w lutym. Od dawna znany środek leczniczy, stosowany był jako środek wykrztuśny już w starożytności, co odzwierciedla łacińska nazwa (tussilago farfara; tussilago = roślina używana na kaszel). W medycynie ludowej stosowano także odwar z liści do przemywania owrzodzeń, żylaków i obrzęków ciała.
Występowanie
Roślina lecznicza
Siedlisko: tereny ruderalne, przydroża, brzegi wód, po piętro kosówki
Występowanie: Europa, środkowa i północna Azja, północna Afryka i Ameryka Północna
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Liście przypominają strusie pióra i stąd polska nazwa. Łacińska nazwa rodzajowa (łac. matteucia struthiopteris) została nazwana na cześć włoskiego profesora fizyki i botaniki Carlo Matteuciego (1811-1868).
Występowanie
Roślina pod całkowitą ochroną
Siedlisko: miejsca wilgotne, głównie lasy i zarośla nad potokami, cieniste zbocza
Występowanie: Europa, Kaukaz, północno-wschodnia Azja, wschodnia część Ameryki Północnej. W Polsce przebiega europejska północna granica zasięgu (Puszcza Augustowska i Borecka).
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Nasiona pięciornika rozprzestrzeniane są poprzez pasące się na halach zwierzęta – nie są trawione w ich przewodach pokarmowych. Nazwa „złoty” pochodzi od złocistego koloru kwiatów.
Występowanie
Siedlisko: hale i łąki górskie, pastwiska, od regla dolnego po najwyższe szczyty (do 3000mnpm), najczęściej powyżej górnej granicy lasu
Występowanie: góry środkowej Europy
Okres kwitnienia
Spośród licznych pięciorników rosnących w Polsce ten ma największe kwiaty (do 2.5cm).
Występowanie
Siedlisko: suche murawy, skały, miejsca ruderalne, zwłaszcza na wapieniu
Występowanie: w Polsce na południu, w pozostałych częściach kraju zawleczony
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Roślina lecznicza, stosowana podobnie jak pięciornik kurze ziele. Kłącze zawiera garbniki stosowane w garbarstwie. Ponadto roślina zawiera trujące alkaloidy wchodzące obok pokrzyku wilczej jagody i tojadu w skład czarodziejskich maści do latania, których używały średniowieczne czarownice. W tym celu należało maścią nasmarować kij i nago go dosiąść. W rzeczywistości taka mieszanka miała właściwości halucynogenne i szybko wchłaniała się przez skórę, czym można tłumaczyć „doznania czarownic”. Roślina wskaźnikowa gleb bogatych w azot.
Występowanie
Roślina lecznicza, trująca
Siedlisko: łąki, brzegi rzek, rowy, zarośla, przydroża, w górach po regiel dolny
Występowanie: cała Europa
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Zwany także kurzyśladem. Kłącze zawiera bardzo duże ilości (do 23%) garbników, działających ściągająco (poprzez łączenie się z białkami błon śluzowych), przeciwdrobnoustrojowo, unieczynniają także ich toksyny. Stąd w medycynie ludowej wykorzystywano go do leczenia biegunek i krwawień z przewodu pokarmowego, a także zewnętrznie na owrzodzenia i trudno gojące się rany. Z kłącza produkowano również wódkę poprawiającą trawienie. Dawniej używano ich również do garbowania i barwienia skór (zawiera czerwony barwnik). Stare wysuszone kłącze świeci w ciemnościach.
Występowanie
Roślina lecznicza
Siedlisko: łąki, pastwiska, torfowiska, zarośla, widne lasy, wrzosowiska, w górach ponad górną granicę lasu
Występowanie: Europa (bez Albanii i Grecji), rejon Kaukazu, Syberii po Ałtaj, Azory
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Zwany także srebrnikiem – liście, zwłaszcza na spodniej stronie, pokryte są srebrzystymi włoskami. Od dawna znany medycynie ludowej. Zawiera substancje rozkurczające mięśnie gładkie (cholinę i histydynę), ściągające (substancje gorzkie i garbniki) oraz dużą ilość witaminy C – stąd stosowano ją w chorobach przewodu pokarmowego (biegunki, kamica żółciowa, zaburzeniach trawienia) oraz zaburzeniach menstruacji. Ze względu na dużą zawartość garbników stosowano ją także w garbarstwie.
Występowanie
Roślina lecznicza
Siedlisko: pastwiska, łąki, miejsca ruderalne
Występowanie: prawie cała półkula północna, Australia z Tasmanią, Nowa Zelandia, Chile
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Swą nazwę (łac. primula elatior) zawdzięcza wczesnemu zakwitaniu – łacińskie primus znaczy wczesny, pierwszy. Gatunek bardzo zmienny, tworzy liczne odmiany.
Występowanie
roślina lecznicza, trująca, pod częściową ochroną
Siedlisko: wilgotne łąki, brzegi potoków, zarośla, widne lasy, po piętro halne
Występowanie: Europa, Kaukaz, Ural, góry Iranu, Armeniii, Ałtaj
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
