Category

Czerwiec

Wielosił błękitny

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Lipiec, Niebieski, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Łacińska nazwa rodzajowa (łac. polemonium coeruleum) pochodzi z greki (gr. polemos = wojna) i ma związek podobno ze sporem między dwoma władcami Polemonem z Pontu i Filetajrem z Kapadocji o to, który z nich pierwszy odkrył jego właściwości lecznicze. Ponownie „odkryto” roślinę w byłym ZSRR, przy okazji poszukiwania w miejscowej florze środka wykrztuśnego, zamiennika sprowadzanej krzyżownicy wirginijskiej. Okazało się, że zawiera również substancje silnie uspokajające (ok. 10 razy silniejsze od waleriany), obniżające cholesterol, ciśnienie krwi oraz przyspieszające krzepnięcie. Stosuje się go w chorobach układu oddechowego, nerwicy i chorobie wrzodowej. W krajach anglosaskich zwany jest jakubową drabiną („Jacob’s ladder”) z powodu charakterystycznego układu liści.

Występowanie

Roślina lecznicza, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: wilgotne łąki i torfowiska niskie, rumowiska skale, wilgotne lasy, brzegi potoków, do 1500mnpm
Występowanie: umiarkowane strefy Eurazji i Ameryki Północnej

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Wieczornik damski

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Fioletowy, Maj | Brak komentarzy

Łacińska nazwa rodzajowa (łac. hesperis matronalis) wiąże się z mocniejszym zapachem rośliny pod wieczór i pochodzi od greckiego słowa hesperos = wieczór. W Polsce początkowo był sadzony w ogrodach jako roślina ozdobna, skąd następnie „zbiegł” i zdziczał. Na terenach chronionych zwalczany, ponieważ stanowi konkurencję i wypiera rodzime gatunki.

Występowanie

Siedlisko: łąki, gaje, nad potokami, w sąsiedztwie zabudowań, w górach po regiel dolny
Występowanie: Europa środkowa i południowa, zachodnia i centralna Azja

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Wiązówka błotna

  | Atlas Roślin, Biały, Czerwiec, Lipiec, Sierpień | Brak komentarzy

Nazywana także królową łąk (krakowskie), kozią brodą (kieleckie) i kropidłem błotnym (kujawskie). Stosowana od Starożytności do zwalczania bólów stawowych, następnie popadła w zapomnienie. Ponowny renesans datuje się od XVI wieku, kiedy to podawano w zielnikach przepis, że „pijąc wywar z kwiatów gotowanych z winem pozbywasz się gorączki”, w XVII wieku umieścił ją w swoim „Dykcyonarzu Roślinnym” Kluk. Stosowano ją do zwalczania pasożytów przewodu pokarmowego, przy krwotokach i biegunkach, a na Ukrainie do leczenia nowotworów. W 1830r wyekstrahowano z wiązówki po raz pierwszy salicylany o właściwościach przeciwbólowych, przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych. 60 lat później firma Bayer wyprodukowała sztuczny kwas acetylosalicylowy, nazywając go Aspiryną, od dawnej łacińskiej nazwy wiązówki Spirea almaria. Obecnie wykorzystuje się jej właściwości w leczeniu przeziębień i w chorobie reumatycznej. Ponadto dawniej otrzymywano z liści żółtozielony barwnik do tkanin. Stosowano ją także do aromatyzowania piwa i wódek. Roślina nie wytwarza nektaru, a zapylające ją owady przywabia jedynie jego obietnicą – lekkim zapachem.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: brzegi stawów i rzek, bagna, mokre łąki, rowy, w Karpatach po piętro kosodrzewiny
Występowanie: strefy umiarkowane Europy i północnej Azji

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Urzet barwierski

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Lipiec, Maj, Żółty i pomarańczowy | Brak komentarzy

Pochodzi z południowo-wschodniej Europy, dokąd przybył znad Morza Czarnego i Azji Mniejszej. Sprowadzony do Europy już w starożytności. Uprawiano go jako roślinę barwierską – z liści pozyskiwano cenny niebieski barwnik indygo. Wywaru z urzetu używali już starożytni Celtowie i Germanie do rytuałów. Znany był także Słowianom. Ponadto jest rośliną pastewną i miododajną. Mimo że indygo jest trujące, używano go także w ziołolecznictwie. Polska nazwa prawdopodobnie pochodzi od starogermańskiego określenia tej rośliny – wajd, pisanego uuejt, następnie błędnie skopiowanego jako urejt i ostatecznie spolszczonego do urzet. Z urzetem wiąże się też prawdopodobnie nazwa angielskiego Glastonbury – od średniowiecznego łacińskiego miana rośliny – guaisdium. Obecna łacińska nazwa gatunkowa rośliny (łac. isatic tinctoria) nawiązuje do barwiących właściwości rośliny (łac. tinctoria = barwiący, farbujący).

Występowanie

Siedlisko: przydroża, nieużytki, kamieniołomy, nasypy, winnice, na wapieniu
Występowanie: Azja, zdziczały w prawie całej Europie, Ameryce Północnej i Afryce, w Polsce na południowym-wschodzie kraju

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec
  • lipiec

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Urdzik karpacki

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Fioletowy, Kwiecień, Lipiec, Maj, Obowiązująca | Brak komentarzy

Zwany także jaślinkiem. Urdzik karpacki jest endemitem zachodniokarpackim. Liście rośliny zebrane są w przyziemną różyczkę, przytuloną do podłoża, co chroni roślinę przed nadmierną utratą ciepła. Poza nim występuje w Polsce jeszcze urdzik górski, spotykany w Beskidach Zachodnich.

Występowanie

Siedlisko: górskie lasy bukowe, jodłowe i świerkowe, łąki, hale, brzegi potoków, murawy naskalne
Występowanie: Karpaty Zachodnie, w Polsce na Pilsku, Babiej Górze, Policy, w Gorcach, na Wzniesieniu Gubałowskim i w Tatrach

Okres kwitnienia

  • kwiecień
  • maj
  • czerwiec
  • lipiec

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Tojeść pospolita

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Lipiec, Sierpień, Żółty i pomarańczowy | Brak komentarzy

Zwana także bażanowcem, gruszkami Matki Boskiej i francowatym zielem. Zawarte w tojeści glikozydy flawonowe mają właściwości głównie ściągające, stąd stosowano ją we wszelkiego rodzaju krwawieniach i ranach. Ponoć jej właściwości lecznicze odkrył żyjący w IIIw pne. Król Tracji i Macedonii Lyzimachus i na jego cześć nadano roślinie jej łacińską nazwę (łac. lysimachia vulgaris).

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: rowy, brzegi wód, wilgotne łąki, zarośla i lasy, w górach po regiel dolny
Występowanie: umiarkowane strefy Eurazji

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Tłustosz alpejski

  | Atlas Roślin, Biały, Czerwiec, Lipiec, Maj, Obowiązująca, Sierpień | Brak komentarzy

W Polsce występują 3 gatunki tłustosza: alpejski, pospolity typowy i pospolity dwubarwny. Wszystkie są roślinami owadożernymi. Górna powierzchnia liści pokryta jest gruczołami wydzielającymi lepki płyn zawierający enzymy proteolityczne. Owad, który usiądzie na liściu przykleja się do niego, a ruszając się pobudza komórki do rozpoczęcia procesu trawienia. Ponowną, pełną sprawność łapania i trawienia owadów liść odzyskuje mniej więcej po tygodniu od złapania ofiary. Roślina jest zdolna do fotosyntezy, a „jedząc” owady uzupełnia jedynie braki azotu. W Szkocji tłustosz cieszy się dużym poważaniem i wiąże się z nim wiele wierzeń. Panny, które przed pocałunkiem umieszczą w ustach nieco tłustosza, mają sobie zapewnić dozgonne oddanie swojego kochanka. Natomiast bydło pasące się na tłustoszu miało być zdrowsze i odporne na czary wiedźm kradnących mleko. Jak w każdym wierzeniu jest w nich nieco prawdy: słodkawy sok tłustosza działa jak naturalny odświeżacz do ust, co przy dawniejszym poziomie higieny nie było bez znaczenia, a zawarte w nim witaminy i minerały rzeczywiście mogły poprawiać kondycję bydła. Sok z liści tłustosza działa ponadto jak podpuszczka, ścinając białka zawarte w mleku. Nazwa rodzaju nawiązuje do jakby tłustego połysku liści.

Występowanie

Roślina pod całkowitą ochroną
Siedlisko: wilgotne skały, źródliska, od regla dolnego po piętro halne
Występowanie: góry Europy, środkowa Azja, w Polsce jedynie w Tatrach

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Szelężnik większy

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Lipiec, Maj, Żółty i pomarańczowy | Brak komentarzy

Jest półpasożytem – młode rośliny zapuszczają ssawki do korzeni traw, od których czerpią składniki pokarmowe. Stąd od dawna uważany za „szkodnika łąk”. Jednak pasożytnictwo nie jest dla niego obowiązkowe – niektóre osobniki mogą kwitnąć bez pasożytowania, ale osiągają wtedy mniejsze rozmiary. Ponadto szelężnik zawiera trującą aukubinę, szczególnie trującą dla owadów.

Występowanie

Roślina trująca
Siedlisko: łąki, pola, pastwiska, w górach po regiel
Występowanie: Europa, zachodnia Syberia, Azja Mniejsza, zawleczony do Ameryki Północnej

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec
  • lipiec

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Szczaw tarczolistny

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Czerwony i różowy, Lipiec, Maj, Obowiązująca | Brak komentarzy

Dawniej uprawiany i spożywany pod nazwą szpinaku francuskiego bądź rzymskiego. Ma właściwości diuretyczne, przeczyszczające i ściągające. Spożywany na surowo zapobiega szkorbutowi. Używany był także do farbowania.

Występowanie

Siedlisko: skały i usypiska wapienne
Występowanie: góry Europy i Azji Zachodniej, w Polsce w Tatrach i Pieninach

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec
  • lipiec

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Szarotka alpejska

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Lipiec, Obowiązująca, Sierpień | Brak komentarzy

Przez górali dawniej zwana także sukiennikiem, stopcem, siwymi języczkami lub kocimi łapkami. Ta ostatnia nazwa odpowiada znaczeniowo nazwie łacińskiej (leontopodium alpinum; gr. leon = lew, kot, podion = stopa, łapa). Uważana za roślinę leczniczą i magiczną – do okadzanej dymem z ziela stajni nie miała dostępu żadna zła siła. Leczono nią kolki, bóle brzucha, biegunki i gruźlicę, a w Alpach wytwarzano specjalną maść szarotkową. Na Podhalu stanowi popularny motyw zdobniczy. Po zerwaniu roślina zachowuje przez lata niezmieniony kształt i barwę, przez co stała się jedną z najbardziej pożądanych pamiątek wśród „ceprów”, a to przyczyniło się do jej masowego zrywania zarówno przez turystów jak i górali. Obyczaj ten przeniesiono zresztą w Tatry z Alp. Poza tym to co większość uważa za płatki kwiatu szarotki, to liście pokryte kutnerem, chroniącym roślinę przed nadmierna utratą ciepła i wilgoci.

Występowanie

Roślina pod całkowitą ochroną
Siedlisko: półki skalne, szczeliny skał, murawy naskalne, wyłącznie na podłożu bogatym w węglan wapnia
Występowanie: góry Europy i Azji po Daleki Wschód, w Polsce jedynie w Tatrach

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym