Gatunek należący do rodziny zanokcicowatych. Występuje w Europie, Azji, Afryce, Australii, Nowej Zelandii i Ameryce Północnej. W Polsce częsta na południowym niżu i w górach.
Występowanie
Siedlisko: skały, cieniste zbocza, mury, w górach w reglu, rzadziej w piętrze kosodrzewiny
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Nazwę gatunkową zawdzięcza wyraźnej siatce nerwów na liściach.
Występowanie
Roślina lecznicza
Siedlisko: skały, utrwalone piargi, murawy naskalne, głównie na wapieniu, od regla dolnego po piętro turniowe
Występowanie: europejskie góry, arktyczne i subarktyczne rejony Europy, Azji i Ameryki Północnej, w Polsce na Babiej Górze (jedno stanowisko) i w Tatrach
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Jest najmniejszym z naszych krajowych 24 gatunków wierzby – krzewinka osiąga 5-8 cm wysokości. Łacińska nazwa rodzajowa wierzby (łac. salix), znana już od starożytności, wywodzi się od miejsca występowania większości gatunków tego rodzaju, czyli miejsc nad wodą (celt. sal = sąsiedztwo, lis = woda).
Występowanie
Roślina lecznicza
Siedlisko: wyleżyska, skały, na podłożu bezwapiennym, od piętra kosówki po turniowe
Występowanie: obszary arktyczne Europy i Ameryki, góry Europy
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Jest endemitem ogólnokarpackim. Podobna do wierzby alpejskiej, występującej na wapieniach.
Występowanie
Siedlisko: skały, piarżyska, murawy wysokogórskie, głównie na granicie, w piętrze halnym i kosodrzewiny
Występowanie: wyższe pasma Karpat, w Polsce w Tatrach i na Babiej Górze
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Kora wszystkich wierzb zawiera wiele garbników stosowanych do garbowania skór oraz salicylan o działaniu przeciwgorączkowym, przeciwzapalnym i przeciwbólowym – prototyp znanej na całym świecie Aspiryny (czyli kwasu acetylosalicylowego).
Występowanie
Roślina lecznicza
Siedlisko: skały, murawy, na podłożu bogatym w węglan wapnia, głównie w piętrze kosówki i halnym
Występowanie: Alpy Wschodnie, Karpaty, Macedonia, w Polsce tylko w Tatrach
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Przez górali zwany nietotą. Wroniec odróżnia się do pozostałych widłaków nieobecnością kłosów zarodnionośnych (zarodnie wykształcają się w kątach liści). Od wykiełkowania zarodnika do osiągnięcia pełnej dojrzałości mija ok. 20 lat. Ziele wrońca zawiera trujące alkaloidy (likopodynę i selaginę), a wywar z niego był niegdyś używany jako środek przeciw pchłom i wszom.
Występowanie
Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: lasy zwłaszcza świerkowe, zarośla kosówki, wysokogórskie murawy
Występowanie: kosmopolityczna roślina górska, niewystępująca jedynie w rejonach suchych oraz strefie sub- i tropikalnej
Okres kwitnienia
Widłak sp. roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Nazwa łacińska rodzaju widłaków (lycopodium) wywodzi się od dwóch greckich słów lycos = wilk, podion = łapka, a powstała z przekładu XVI-wiecznej niemieckiej jej nazwy. Polska nazwa nawiązuje do widlasto rozgałęzionych pędów. Zarodników (których zbiór do niedawna był dozwolony) używano w medycynie ludowej, a także w odlewnictwie, do wyrobu sztucznych ogni i w przemyśle farmaceutycznym do produkcji zasypek i pudrów. Ziele zawiera trujące alkaloidy (likopodynę i annotynę).
Występowanie
Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: cieniste, wilgotne lub torfiaste lasy iglaste, mieszane, zarośla kosówki
Występowanie: północna i środkowa Europa, północna Azja, Ameryka Północna
Okres kwitnienia
Widłak sp. roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
W Polsce występują 3 gatunki wiązów: szypułkowy (limak), górski (brzost) i polny. Wiąz górski żyje do 400 lat i osiąga do 40m wysokości. Kwitnie przed rozwojem liści, a owoce – oskrzydlone orzeszki podejmują fotosyntezę jak liście. Od 20-tych lat XX wieku jego populacja jest dziesiątkowana z powodu holenderskiej choroby wiązów – grafiozy, roznoszonej przez korniki ogłodki. Powodowana jest przez grzyba Ceratycystis ulmi, który zatykając naczynia przewodzące doprowadza do śmierci drzewa. Ciężkie, twarde, odporne na gnicie drewno jest powszechnie używane w meblarstwie oraz do budowy łodzi, wozów i maszyn rolniczych.
Występowanie
Siedlisko: lasy liściaste gór i pogórzy, cieniste stoki, wąwozy, nad ciekami wodnymi, nie tworzy zwartych drzewostanów, w górach do 1300mnpm (w Polsce w Tatrach do 1100mnpm)
Występowanie: Europa południowa i środkowa, Krym, Kaukaz, Azja Mniejsza
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Daphne – pierwotnie nazywano drzewo laurowe, w które według wierzeń Greków została przemieniona nimfa Dafne. Na obecny rodzaj wawrzynek nazwa przeniesiona została przez Linneusza, ze względu na podobieństwo liści wawrzynka do lauru. Wilczełyko natomiast pochodzi od szczególnie mocnego i wytrzymałego łyka. Roślina cieszy się złą sławą truciciela, w wypadku zatrucia śmiertelność wynosi ok. 30%. Trujące są wszystkie części rośliny. Nawet dotknięcie powoduje zapalenie skóry, ale najgroźniejsze jest spożycie nęcąco wyglądających czerwonych owoców – już 10-12 dojrzałych jagód stanowi dawkę śmiertelną dla dziecka. Nie są one natomiast trujące dla ptaków, które zjadając je rozsiewają nasiona.
Występowanie
Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: żyzne lasy, głównie grądy i buczyny, zarośla kosówki, zwłaszcza na podłożu zasobnym w węglan wapnia
Występowanie: Europa i Azja
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Przez górali zwany smrekiem (nazwę „świerk” rezerwują raczej dla modrzewia). Na Podhalu jest w wielkim poważaniu, a nawet przypisywano mu magiczną moc. Górale nosili za paskami gałązki świerkowe tzw. smędzianki, mające ponoć niezwykłe moce. Jest gatunkiem długowiecznym, dożywającym do 500 lat. Pierwszy raz zakwita między 30 a 50 rokiem życie i owocuje średnio co 4 (w niższych położeniach) do 12 (w położeniach wyższych) lat. System korzeniowy świerka jest bardzo płytki przez co silne wiatry łatwo go przewracają (stąd tyle w górach wiatrołomów). Pomimo tego pod względem produkcji drewna (zarówno ilości jak i szybkości) jest niezrównany. Stąd na obszarach, gdzie w XIXw zużywano w przemyśle duże ilości drewna (np. huta w zakopiańskich Kuźnicach), pierwotne puszcze złożone z gatunków liściastych zalesiano po zrębie świerkiem. W ten sposób np. dolnoreglową buczynę karpacką zamieniono w wielu miejscach na monokulturę świerka. Ponowne osadzenie tych terenów gatunkami liściastymi jest obecnie trudne, ponieważ świerk produkuje zakwaszającą glebę butwinę. W latach 70-tych XXw te jednogatunkowe lasy zaatakował szkodnik – zasnuja wysokogórska, czyniąc duże spustoszenie w drzewostanie, szczególnie w Gorcach (Kudłoń) oraz Beskidzie Sądeckim (Radziejowa). Drewno świerka jest lekkie, elastyczne i miękkie. Używa się go w budownictwie, stolarstwie, na słupy telegraficzne, podkłady kolejowe oraz do produkcji papieru. Wyrabia się także z niego instrumenty muzyczne i maszty statków. Kora świerkowa zawiera dużą ilość garbników używanych w przemyśle garbarskim.
Występowanie
Siedlisko: bory, lasy, w górach po piętro halne, w reglu górnym tworzy jednogatunkowe lasy świerkowe
Występowanie: góry środkowej Europy i Półwyspu Bałkańskiego oraz północno-wschodnia część Europy (Skandynawia, kraje nadbałtyckie, północna część europejskiej Rosji), w Polsce na południu w górach i przylegającym niżu oraz na północnym-wschodzie kraju, brak go w tzw. strefie bezświerkowej, obejmującej Pomorze, Wielkopolskę i większą część Mazowsza
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
