Category

Wrzesień

Oset siny

  | Atlas Roślin, Czerwony i różowy, Lipiec, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Łacińska (łac. carduus glaucus) i polska nazwa nawiązuje do sinozielonej barwy liści (łac. glaucus = niebieskawy). Osty są bardzo podobne do ostrożni, od których można je odróżnić z łatwością po puchu owocowym: u ostrożni włoski puchu są pierzasto rozgałęzione, podczas gdy u ostów są nie rozgałęzione. Ta kłująca i nieprzyjazna roślina jest wysławiana w szkockich legendach. W czasach gdy Szkoci toczyli jeszcze rozliczne boje z Anglikami, pewnej nocy, gdy szkoccy wojownicy spali gdzieś w krzakach z dala od swych domostw, Anglicy skradali się po cichu by ich napaść i zgładzić. W ciemnościach nocy nie dostrzegli jednak, że przyszło im przedzierać się przez osty i pokłuci przez nie dotkliwie zaczęli krzyczeć z bólu. To obudziło oczywiście Szkotów, którzy dzięki temu uniknęli śmierci. Na pamiątkę tego zdarzenia umieszczono rysunek ostu na rewersie funta. Mniej sympatycznie zapewne kojarzył się naszym prarodzicom, gdy po wypędzeniu z Raju Bóg przeklął ziemię, by tylko „cierń i oset rodziła” (Księga Rodzaju 17-19). Dobrze, że się to przekleństwo nie spełniło…

Występowanie

Siedlisko: naskalne murawy, na podłożu wapiennym, od regla dolnego po piętro halne
Występowanie: góry środkowej i południowej Europy, w Polsce tylko w Pieninach i Tatrach

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Omieg kozłowiec

  | Atlas Roślin, Lipiec, Sierpień, Wrzesień, Żółty i pomarańczowy | Brak komentarzy

Zwany także kozim zielem z tej przyczyny, że jest jednym z ulubionych dań kozic. Stąd też wzięła się wiara, że zapobiega zawrotom głowy nad przepaściami (zarówno u kozic jak i ludzi). Łacińska nazwa gatunku (łac. doronicum clusii) pochodzi od nazwiska francuskiego botanika i lekarza Charlesa de Lecluse, zwanego Clusiusem (tego samego, któremu zawdzięcza swą łacińską nazwę goryczka krótkołodygowa). W Polsce przebiega północna granica zasięgu tego gatunku.

Występowanie

Siedlisko: wysokogórskie murawy, na podłożu bezwapiennym, od piętra kosówki po turniowe
Występowanie: Pireneje, Alpy, Karpaty, w Polsce tylko w Tatarach

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Niecierpek drobnokwiatowy

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Kwiecień, Lipiec, Maj, Październik, Sierpień, Wrzesień, Żółty i pomarańczowy | Brak komentarzy

Nazwę swą zawdzięcza owocom pękającym gwałtownie, niecierpliwie, nawet przy najdrobniejszym dotknięciu (łac. impatiens parviflora; łac. impatiens = niecierpliwy), dzięki czemu potrafi rozrzucić nasiona nawet na odległość 3 metrów. W naszej florze jest rośliną zawleczoną i rozprzestrzeniającą się w sposób niemal nieograniczony, wypierając rodzime gatunki z runa lasu. Po raz pierwszy pojawił się w Europie w genewskim ogrodzie botanicznym w 1830r., skąd rozpoczęła się jego ekspansja. Liście i łodygi zawierają trujące substancje.

Występowanie

Roślina trująca
Siedlisko: lasy liściaste, mieszane, zarośla, rumowiska, ogrody, parki
Występowanie: pierwotnie w północno-wschodniej i centralnej Azji, w XIX stuleciu zdziczały z ogrodów botanicznych w środkowej i północnej Europie

Okres kwitnienia

  • kwiecień
  • maj
  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Nawłoć pospolita

  | Atlas Roślin, Lipiec, Październik, Sierpień, Wrzesień, Żółty i pomarańczowy | Brak komentarzy

Liści nawłoci pospolitej używano kiedyś jako namiastki herbaty. Z kwiatów natomiast uzyskiwano żółtą farbę.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: suche zręby, lasy, łąki, przydroża, zbocza, do 2500mnpm
Występowanie: Europa (z wyjątkiem krajów śródziemnomorskich), zachodnia i północna Azja, północna Afryka, Ameryka Północna

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Nawłoć kanadyjska

  | Atlas Roślin, Lipiec, Październik, Sierpień, Wrzesień, Żółty i pomarańczowy | Brak komentarzy

Roślina pochodzi z Ameryki Północnej. W Polsce rozpoczęto jej uprawę, jako rośliny ozdobnej, na początku XIXw, a następnie uległa zdziczeniu wypierając ze swych siedlisk wiele rodzimych gatunków. Obecnie jest uważana za trudny do zwalczenia chwast o ogromnym dynamizmie.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: łęgowe zarośla nadrzeczne, zręby leśne, tereny ruderalne
Występowanie: wschodnie rejony Ameryki Północnej

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Nawłoć alpejska

  | Atlas Roślin, Lipiec, Sierpień, Wrzesień, Żółty i pomarańczowy | Brak komentarzy

Nazwa nawłoci (łac. solidago alpestris) nawiązuje do jej właściwości leczniczych (łac. solidus = zdrowy, mocny, ago = czynię).

Występowanie

Siedlisko: hale, wysokogórskie murawy, borówczyska, ziołorośla, w piętrze kosówki i halnym
Występowanie: góry środkowej Europy

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Mydlnica lekarska

  | Atlas Roślin, Biały, Czerwiec, Lipiec, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Kłącza i korzenie mydlnicy zawierają trójpertenowe saponiny o właściwościach żółciopędnych, wykrztuśnych (wchodzą w skład popularnych syropów Tussipekt i Pectosol), zmiękczających i przeciwgrzybicznych. Rozpuszczone w wodzie obficie się pienią – w kosmetyce jest stosowana do wyrobu past do zębów, szamponów, żelów myjących i maseczek, a dawniej, gdy nie znano mydła (już w starożytności), odwarów z korzeni mydlnicy używano do mycia się i prania delikatnych materiałów. Stąd polska i łacińska nazwa rośliny (łac. saponaria officinalis#kk; łac. sapo = mydło). Holendrzy dodawali mydlnicę do piwa, by się pieniło. Niektóre pierwotne plemiona stosowały nasiona mydlnicy jako przynętę na ryby. Wytwarzano z niej także mydlik do odtłuszczania wełny. Od dawna wywary stosowano także jako odtrutki na jad węży. Mydlnica spożyta jednak w zbyt dużych ilościach drażni przewód pokarmowy i powoduje wymioty i biegunkę. Obecnie uprawiana na potrzeby przemysłu farmaceutycznego i kosmetycznego. Stosowana również w przemyśle cukierniczym do wyrobu chałwy.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca
Siedlisko: miedze, nieużytki, zarośla, brzegi cieków wodnych
Występowanie: środkowa i północna Europa, zachodnia Azja, Syberia, Japonia, sprowadzona przez kolonistów do Ameryki Północnej

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Mięta długolistna

  | Atlas Roślin, Fioletowy, Lipiec, Obowiązująca, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Nazywana także kobylą lub końską miętą, mimo że dla bydła i koni jest trująca. Miętę uważano zawsze za zioło o znaczeniu szczególnym. W starożytności i średniowieczu była uprawiana na przyprawę oraz jako roślina lecznicza. Używali jej starożytni Chińczycy, a starożytni Egipcjanie stosowali ją przy balsamowaniu zwłok. Jest o niej również wzmianka w papirusie Ebersa. Uczniowie rzymskich filozofów wieńczyli sobie nią głowy, bo uważano wtedy, że pobudza ona do myślenia. Biblia mówi o Faryzeuszach oddających dziesięcinę w postaci bukietów mięty, kopru czy kminku (Mt 23,23). Rzymianie używali mięty jako składnika zapachowego do win i sosów. Liczne zaś, rozsmakowane w winie Rzymianki, którym pod groźbą kary śmierci napoju tego pić nie zezwalano, zabijały sekretnie cierpki zapach wina żując aromatyczne liście mięty. Hebrajczycy ozdabiali nią podłogi synagog, a zwyczaj ten odrodził się parę wieków później w kulturze włoskiej, w rzymskich kościołach, gdzie miętą zwaną Ebra Santa Miaria dekorowano ołtarz i boczne nawy. Do dziś stosowana zarówno w kuchni jak i jako środek leczniczy. W medycynie ludowej używano jej jako lek uspokajający i przeciwbólowy. Obecnie znanych jest nam ponad 600 gatunków mięty – roślina bardzo zmienna, tworząca liczne podgatunki i odmiany, mięta długolistna z miętą nadwodną daje miętę pieprzową, z której uzyskiwany jest olejek mentolowy, wykorzystywany w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym. Mentol ma właściwość oddziaływania na receptory zimna wywołując uczucie chłodu, co wykorzystano przy produkcji napojów orzeźwiających i gum do żucia.

Występowanie

Siedlisko: wilgotne łąki, brzegi strumieni, rowy, na glebach zawierających wapń i azot, do 1600mnpm
Występowanie: południowa i środkowa Europa, Azja, południowa Afryka

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Macierzanka zwyczajna

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Fioletowy, Lipiec, Maj, Obowiązująca, Październik, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Z 35 gatunków macierzanek w Polsce rośnie 12, z czego zwyczajna jest najbardziej rozpowszechniona. Wszystkie zawierają dużo olejków lotnych (olejki eteryczne) i są używane jako rośliny przyprawowe i lecznicze. Najbardziej znana w świecie jest macierzanka pospolita czyli tymianek, dziko rosnąca w krajach śródziemnomorskich. Jej użycie jako środka bakteriobójczego przez Samarytan zostało zanotowane 3000 lat p.n.e. Natomiast starożytni Egipcjanie wykorzystywali tymianek w procesie mumifikacji zwłok. W antycznej Grecji chwalono kogoś mówiąc, iż „pachnie tymiankiem”. Używano go jako kadzidło w poświęconych różnym bogom świątyniach. Słowo „tymianek” pochodzi od greckiego słowa thyo = kadzę, perfumuję. W Szkocji herbata z tymianku dodawała odwagi i odpędzała koszmary nocne. Na znak odwagi i męstwa średniowieczne damy wyszywały swoim ukochanym na ich tunikach gałązki tymianku. Natomiast w literaturze tymianek był często kojarzony z wróżkami (chociażby w Śnie nocy letniejSzekspira).

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: suche murawy, zarośla, miejsca kamieniste, przydroża, widne bory sosnowe, po regiel dolny
Występowanie: umiarkowane i chłodne strefy Eurazji, Ameryka Północna

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Macierzanka karpacka

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Fioletowy, Lipiec, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Któż nie zna zapachu macierzanki! To aromatyczne ziele jest cenionym od wieków lekiem. Pliniusz zalecał ją przeciw skorpionom i ukąszeniom węży. W średniowieczu stosowano ją przeciw stłuczeniom i spazmom, na katar i ból głowy, na żołądek i choroby kobiece. Benedyktyński likier pito na bóle głowy, płuc, wątroby, żołądka, śledziony i nerek. Krótko mówiąc panaceum na wszystko prócz krótkowzroczności. Współczesna medycyna potwierdziła jej właściwości antyseptyczne, ściągające, przeciwzapalne, pobudzające, wykrztuśne, przeciwskurczowe i moczopędne. Właściwości lecznicze, mniejsze lub większe, ma większość gatunków macierzanki. Macierzanka karpacka jest subendemitem zachodniokarpackim – poza Karpatami występuje tylko na jednym stanowisku w Sudetach Wschodnich – czeskich Jesionikach.

Występowanie

Siedlisko: murawy naskalne, nadrzeczne kamieńce, na wapieniach, po górną granicę lasu (rzadziej w piętrze kosodrzewiny i halnym)
Występowanie: Karpaty Zachodnie (Tatry, Niżne Tatry, Pieniński Pas Skalicowy, Mała Fatra), Jesioniki

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym