Pytanie nr 5/2024
Na zdjęciu poniżej zebrano trzech pracowników tego samego Instytutu. Jeden z nich zaczynał od biologii komórki, lecz sławę przyniósł mu inny kierunek badań. W międzyczasie pomieszkiwał nad Dunajcem, więc jako uważni uczestnicy pewnie go szybko rozpoznacie. Drugi urodził się w miejscowości na Pogórzu Dynowskim i najbardziej interesowała go fauna wodna. My zaś chcemy Was zapytać o trzeciego dżentelmena, który był badaczem fauny i działaczem wielu kategorii: niepodległościowym, społecznym, turystycznym czy ochrony przyrody. W kraju zasłużył się zarówno po stronie morskiej, jak i górskiej. Dokonał kilku pierwszych przejść w Tatrach, a jednemu z nich kolorytu dodaje fakt, że nad wyraz upodobał sobie pewnego pluskwiaka, któremu poświęcił kilka dzieł. Zdarzyło mu się też pokierować wycieczką na dach Europy. Natomiast w skali świata jako pierwszy Polak wdrapał się dość wysoko ustanawiając ówczesny polski rekord wysokości, a przy okazji oczywiście realizując pracę naukową. W odpowiedzi podajcie nam nazwisko tej ciekawej postaci oraz nazwę wspomnianego owada.
Odpowiedź:
Na zdjęciu widnieją pracownicy Panowie z Instytutu Zoologii Uniwersytetu Lwowskiego: Rudolf Weigl – wynalazca szczepionki na tyfus plamisty, który przez jakiś czas prowadził laboratorium w Krościenku na Dunajcem; urodzony w Błażowej zoolog Jan Grochmalicki specjalizujący się w mięczakach i skorupiakach m.in. Świetezi i Bajkału oraz Antoni Jakubski, który na przestrzeni swojego życia łączył naukową karierę zoologiczną z pasją górską oraz służbą dla kraju. Jako pierwszy Polak zdobył w 1910 roku Kilimandżaro. Rok później, jako kierownik wycieczki Akademickiego Klubu Turystycznego wszedł na Mont Blanc. Uprawiał też taternictwo, dokonując m.in. pierwszego przejścia Czerwonej Turni, co w pytaniu połączyliśmy z faktem, że pozostawił po sobie monografię czerwca polskiego – owada, któremu zawdzięczamy nazwę miesiąca ’czerwiec’ i będącego przez lata źródłem jednego z głównych towarów eksportowych Polski, czyli czerwonego barwnika dla farbiarstwa i malarstwa. Ponadto był jednym z organizatorów polskich morskich badań biologicznych i Morskiego Laboratorium Rybackiego.
Prawidłowej odpowiedzi udzielili:
Bartek Bogusz 1 pkt
Dominika Sobula 1 pkt
Hadrian Jakóbczak 1 pkt
Mariusz Pietrzak 1 pkt
Ania i Ula Kłucjasz 1 pkt
Agnieszka i Jasiek Czerwińscy 1 pkt
Bartłomiej Cisowski 1 pkt
Pytanie nr 6/2024
Jednym z obowiązkowych zaliczeń kursu przewodnickiego SKPG Kraków jest INO – impreza na orientację. Wielu z Was ma to zaliczenie za sobą, może niektórzy przed sobą, a jeszcze innym pozostaje gdybanie, czy poradziliby sobie z odnalezieniem zadanych zagadką punktów w terenie. A my w Konkursie Całorocznym prosimy o wskazanie rośliny, której ludowa nazwa jest tożsama z nazwą pewnych zawodów na orientację – znanych oczywiście także poza środowiskiem kursanckim i przewodnickim. To jeszcze nie wszystko. Roślinę już macie – kolejna potrzebna Wam informacja to imię pewnej mitycznej morderczyni często łączonej z tą rośliną. No i teraz już z górki – imię morderczyni jest drugim członem nazwy pewnego przedstawiciela królestwa zwierząt, występującego w Karpatach. Natomiast pierwszy człon nazwy tego zwierzęcia może się kojarzyć i z Karpatami i z Górami Świętokrzyskimi i z Himalajami też. Podsumowując odpowiedzią na to pytanie są 1. nazwa rośliny, 2. nazwa zwierzęcia.
Odpowiedź:
Ciąg skojarzeń tej zagadki rozpoczyna się „Mordownikiem” – tak nazywają się zawody na orientację dla (jak piszą o nich sami organizatorzy) „ludzi, którzy lubią się zszargać w wąwozach i krzakach”. Jednocześnie „mordownik” to ludowa nazwa tojadu mocnego. Według mitologii greckiej roślina ta powstała ze śliny trójgłowego psa Cerbera – stróża Hadesu. Trucizny tojadu miała użyć kapłanka bogini Hekate, Medea, by otruć swego pasierba Tezeusza (próba na szczęście nieudana). „Medea” to także drugi człon nazwy motyla dziennego z rodziny rusałkowatych – górówki medei, który w Polsce występuje tylko w Karpatach i lokalnie w Górach Świętokrzyskich.
Prawidłowej odpowiedzi udzielili:
Bogdan Mikuła 1 pkt
Bartek Bogusz 1 pkt
Dominika Sobula 1 pkt
Bartłomiej Cisowski 1 pkt
Justyna Ferenc 1 pkt
Nikoletta 1 pkt
Hadrian Jakóbczak 1 pkt
Mariusz Pietrzak 1 pkt
Ania i Ula Kłucjasz 1 pkt
Agnieszka i Jasiek Czerwińscy 1 pkt
Andrzej Zabłocki 1 pkt
Klasyfikacja Konkursu Całorocznego 2024:
| Bartek Bogusz | 9.5 pkt. |
| Mariusz Pietrzak | 9 pkt. |
| Bartłomiej Cisowski | 8.5 pkt. |
| Dominika Sobula | 8 pkt. |
| Hadrian Jakóbczak | 8 pkt |
| Justyna Ferenc | 8 pkt |
| Ania i Ula Kłucjasz | 7 pkt. |
| Agnieszka i Jasiek Czerwińscy | 6 pkt. |
| Andrzej Zabłocki | 5.5 pkt. |
| Nikoletta | 3 pkt. |
| Konrad Trojan z ekipą “studenckie mieszkanie” | 2 pkt. |
| Mikołaj Klimek | 2 pkt. |
| Gracja Bober-Grafik | 2 pkt. |
| Tomasz Fischer | 1 pkt. |
| Bogdan Mikuła | 1 pkt. |