Category

Fioletowy

Żywokost lekarski

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Fioletowy, Lipiec, Maj | Brak komentarzy

Nazwa łacińska symphytum officinale powstała w średniowieczu od greckiego słowa symphein – zrastać się, ponieważ bogatych w skrobię korzeni żywokostu – po ugotowaniu tężejących jak gips, używano do unieruchamiania złamanych kończyn. Ponadto zawiera alantoinę przyspieszającą gojenie się ran, wykorzystywaną do dziś w medycynie. Jednak ze względu na zawarte w korzeniu substancje hepatotoksyczne i rakotwórcze pozyskuje się ja dziś syntetycznie. Liści żywokostu używano do barwienia tkanin na jasnobrązowy kolor. Występuje w dwóch odmianach barwnych: fioletowej i żółtej.

Występowanie

roślina lecznicza, trująca
Siedlisko: wilgotne łąki, brzegi wód, rowy, zarośla
Występowanie: Europa, zachodnia Syberia, Azja Mniejsza, zdziczały w Ameryce Północnej

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec
  • lipiec

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Żywiec gruczołowaty

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Fioletowy, Kwiecień, Maj, Obowiązująca | Brak komentarzy

Żywiec gruczołowaty jest subendemitem karpackim, będącym typowym składnikiem buczyny karpackiej. Po obecności tej rośliny można poznać, w których miejscach pierwotna buczyna karpacka regla dolnego została zastąpiona przez sztucznie zasadzoną monokulturę świerka.

Występowanie

Siedlisko: głównie lasy bukowe, rzadko świerkowe i zarośla kosówki
Występowanie: Karpaty

Okres kwitnienia

  • kwiecień
  • maj
  • czerwiec

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Zimowit jesienny

  | Atlas Roślin, Fioletowy, Obowiązująca, Październik, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Często mylony z krokusem, który jednak w przeciwieństwie do zimowita kwitnie wiosną. Nazwa rodzajowa (łac. colchicum autumnale) związana jest z Kolchidą, uważaną w starożytności za ojczyznę trucizn i trucicieli. I rzeczywiście roślina zawiera silny cytostatyk kolchicynę, stosowany w dnie (podagrze). Dawka śmiertelna dla człowieka to 20-40 mg czyli od pięciu do dziesięciu nasion. Do zatrucia może dojść również w sposób pośredni, po spożyciu mleka kóz i owiec, które zjadły zimowit jesienny. Śmiertelność w przypadku zatrucia dochodzi do 90%.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: wilgotne łąki
Występowanie: zachodnia, środkowa i południowa Europa

Okres kwitnienia

  • sierpień
  • wrzesień
  • październik

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Wyka ptasia

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Fioletowy, Lipiec, Sierpień | Brak komentarzy

Wyki należą do uciążliwych chwastów, szczególnie upraw żyta i pszenżyta, odpornych na zacienienie i bronowanie, przez co mechaniczne ich zwalczanie jest nieskuteczne. Nasiona wyki są trudne do usunięcia ze zboża i zawierają trujące substancje, mogące powodować zatrucia zwierząt karmionych zbożem. Należą do roślin motylkowych i mogą za pomocą specjalnych brodawek pobierać azot atmosferyczny. Niektóre gatunki wyki (np. siewna) należą do roślin pastewnych.

Występowanie

Siedlisko: łąki, pola, miedze, zarośla, brzegi lasów

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Wyka płotowa

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Fioletowy, Lipiec, Maj, Sierpień | Brak komentarzy

Jedna spośród ok. 200 gatunków wyki. Z tego w Polsce dziko występuje 15 gatunków. Cenna roślina pastewna ze względu na wysoką zawartość białka. Lubiana także przez mrówki często widziane na jej łodygach i liściach – na dolnej stronie przylistków w brązowych zagłębieniach miodników wydziela słodki sok.

Występowanie

Siedlisko: łąki, przydroża, zarośla, widne lasy, zręby, miedze, w górach po regiel dolny
Występowanie: prawie cała Europa, zachodnia i środkowa Azja

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Wrzos zwyczajny

  | Atlas Roślin, Fioletowy, Obowiązująca, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Łacińska nazwa wrzosu (łac. calluna vulgaris) wywodzi się od greckiego kallyno = czyszczę, zamiatam, bo rzeczywiście dawniej wyrabiano z jego gałązek miotły. W Laponii kryto wrzosem dachy, a w Szkocji podobno moszczono nim posłania. Używano także wrzosu do aromatyzowania piwa (zamiast szyszek chmielowych). Wysoko ceniony jest również ostry w smaku, o leśnym aromacie wrzosowy miód. Kwiaty wrzosu ponadto zawierają liczne związki lecznicze (m. in. flawonoidy kwercytrynę i mirycytrynę, glikozyd arbutynę, gorycze) o działaniu przeciwzapalnym i moczopędnym, a także uspokajającym, stosowane głównie w chorobach układu moczowego. Wrzos miejscami tworzy prawie jednogatunkowe łany, nieraz wielohektarowe czyli wrzosowiska. Jest to siedlisko antropogeniczne związane z karczowaniem lasów i wypasem owiec. W Polsce wrzosowiska powstają głównie na terenach często nawiedzanych przez pożary – poligonach. Zaniechanie wypasu lub ustanie cyklicznych pożarów powoduje wkraczanie na te tereny drzew – brzóz i sosen i przekształcenie się wrzosowiska w bory.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: wrzosowiska, suche bory sosnowe, lasy brzozowe, przydroża, hale
Występowanie: Europa, północno-zachodnia Afryka, Azja Mniejsza, zachodnia Syberia

Okres kwitnienia

  • sierpień
  • wrzesień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Wieczornik damski

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Fioletowy, Maj | Brak komentarzy

Łacińska nazwa rodzajowa (łac. hesperis matronalis) wiąże się z mocniejszym zapachem rośliny pod wieczór i pochodzi od greckiego słowa hesperos = wieczór. W Polsce początkowo był sadzony w ogrodach jako roślina ozdobna, skąd następnie „zbiegł” i zdziczał. Na terenach chronionych zwalczany, ponieważ stanowi konkurencję i wypiera rodzime gatunki.

Występowanie

Siedlisko: łąki, gaje, nad potokami, w sąsiedztwie zabudowań, w górach po regiel dolny
Występowanie: Europa środkowa i południowa, zachodnia i centralna Azja

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Urdzik karpacki

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Fioletowy, Kwiecień, Lipiec, Maj, Obowiązująca | Brak komentarzy

Zwany także jaślinkiem. Urdzik karpacki jest endemitem zachodniokarpackim. Liście rośliny zebrane są w przyziemną różyczkę, przytuloną do podłoża, co chroni roślinę przed nadmierną utratą ciepła. Poza nim występuje w Polsce jeszcze urdzik górski, spotykany w Beskidach Zachodnich.

Występowanie

Siedlisko: górskie lasy bukowe, jodłowe i świerkowe, łąki, hale, brzegi potoków, murawy naskalne
Występowanie: Karpaty Zachodnie, w Polsce na Pilsku, Babiej Górze, Policy, w Gorcach, na Wzniesieniu Gubałowskim i w Tatrach

Okres kwitnienia

  • kwiecień
  • maj
  • czerwiec
  • lipiec

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Tojad mocny

  | Atlas Roślin, Fioletowy, Lipiec, Obowiązująca, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Zwany także mordownikiem lub pantofelkami Matki Boskiej. Według mitologii greckiej tojad powstał ze śliny trójgłowego psa Cerbera, stróża Hadesu. Teofrast natomiast łacińską nazwę rodzajową tojadu (aconitum firmum) wywodzi od miasta Akanos (Aconae). Korzeń zawiera bardzo trujące alkaloidy (głównie akonitynę), działające porażająco na nerwy czuciowe, płytkę motoryczną i ośrodkowy układ nerwowy. Już Pliniusz Starszy nazwał ją „arszenikiem roślinnym”. W starożytności używano jej do zatruwania strzał, a w okresie renesansu używano tojadu jako trucizny. Objawami zatrucia są nadmierne wydzielanie się śliny, duszność, drżenie, przyspieszenie tętna i oddechu. Już 0.3-2g bulw stanowi dawkę śmiertelną (10mg czystej akonityny). Stąd, pomimo że tojad był stosowany jako roślina lecznicza, został w wielu krajach wycofany.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: brzegi potoków, obrzeża lasów i zarośli, hale, od regla dolnego po piętro halne
Występowanie: góry Europy

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Ślaz dziki

  | Atlas Roślin, Fioletowy, Lipiec, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Ślaz zawiera w swoim zielu duże ilości śluzów, koloidowych substancji przekształcających się pod wpływem zimnej wody w galaretowatą masę, mających działanie wykrztuśne i osłaniające. Roślina znana ludzkości od czasów prehistorycznych. Pyłki ślazu znaleziono w grobie neandertalczyka Shanidara IV (Iran) sprzed ok. 60 tys. lat – prawdopodobnie był on pochowany na kobiercu roślinnym, zawierającym w swym składzie również ślaz. Nie wiadomo natomiast czy był już wykorzystywany przez neandertalczyków w celach leczniczych. Ślaz znali też mieszkańcy Biskupina. W medycynie ludowej stosowano go w nieżytach dróg oddechowych i regulacji pasażu jelitowego.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: miejsca ruderalne, przypłocia, przydroża, zręby, skraje lasów
Występowanie: Europa, Syberia, Ałtaj, Indie, rejon Kaukazu, Azja Mniejsza, północna Afryka

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym