Łacińska nazwa (anemone ranunculoides) wskazuje na podobieństwo do jaskrów (łac. ranunuculus = jaskier).
Występowanie
Roślina trująca
Siedlisko: cieniste lasy liściaste i zarośla
Występowanie: środkowa Europa
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
W Polsce występują 3 gatunki wiązów: szypułkowy (limak), górski (brzost) i polny. Wiąz górski żyje do 400 lat i osiąga do 40m wysokości. Kwitnie przed rozwojem liści, a owoce – oskrzydlone orzeszki podejmują fotosyntezę jak liście. Od 20-tych lat XX wieku jego populacja jest dziesiątkowana z powodu holenderskiej choroby wiązów – grafiozy, roznoszonej przez korniki ogłodki. Powodowana jest przez grzyba Ceratycystis ulmi, który zatykając naczynia przewodzące doprowadza do śmierci drzewa. Ciężkie, twarde, odporne na gnicie drewno jest powszechnie używane w meblarstwie oraz do budowy łodzi, wozów i maszyn rolniczych.
Występowanie
Siedlisko: lasy liściaste gór i pogórzy, cieniste stoki, wąwozy, nad ciekami wodnymi, nie tworzy zwartych drzewostanów, w górach do 1300mnpm (w Polsce w Tatrach do 1100mnpm)
Występowanie: Europa południowa i środkowa, Krym, Kaukaz, Azja Mniejsza
Okres kwitnienia
Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Pierwszy zwiastun wiosny, zakwitający już w lutym. Często musi się przebijać przez pokrywę śnieżną – stąd jej polska nazwa. Nazywana jest także gładyszem lub śniegułką. Liście zawierają trującą galantaminę, wpływającą na tonus mięśniowy, stosowaną w leczeniu następstw paraliżu dziecięcego. W rozsiewaniu nasion duży udział mają mrówki żywiące się elajosomami (patrz fiołek dwukwiatowy).
Występowanie
Roślina trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: liściaste lasy, zarośla, łąki
Występowanie: prawie cała Europa, Kaukaz, Azja Mniejsza
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Zwany także końskim kopytem. Jest jednym z pierwszych zwiastunów wiosny, zakwita już w lutym. Od dawna znany środek leczniczy, stosowany był jako środek wykrztuśny już w starożytności, co odzwierciedla łacińska nazwa (tussilago farfara; tussilago = roślina używana na kaszel). W medycynie ludowej stosowano także odwar z liści do przemywania owrzodzeń, żylaków i obrzęków ciała.
Występowanie
Roślina lecznicza
Siedlisko: tereny ruderalne, przydroża, brzegi wód, po piętro kosówki
Występowanie: Europa, środkowa i północna Azja, północna Afryka i Ameryka Północna
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Drzewo znane i uważane za święte już w starożytności (Grecy, Celtowie), otaczane szczególnym kultem religijnym. W naszym kraju wczesną wiosną używano kwitnących gałązek leszczyny do odpędzania złych mocy, a z rozwidlonych pędów wyrabiano różdżki do wykrywania podziemnych źródeł wody, metali, ukrytych skarbów i złodziei. Różdżkę taką należało sporządzić z jednorocznego pędu leszczyny, ściętego w pierwszą środę pełni księżyca pomiędzy godziną jedenastą a północą, wymawiając przy tym odpowiednie zaklęcia, a nóż do tego użyty musiał być nowy i w trakcie ścinania ułożony ostrzem do góry. Zaraz po ścięciu należało różdżkę opatrzyć odpowiednimi znakami wymawiając przy tym „Coniuro te cito mihi obedire” (Zaklinam cię, byś natychmiast była mi posłuszna). Z elastycznego i mocnego drewna leszczyny ponadto wyrabiano laski, obręcze do beczek, a z pędów wędki. Smaczne i pożywne orzechy mają zastosowanie w przemyśle cukierniczym, a wyciskany z nich olej ponadto w farmaceutycznym (do wyrobu delikatnych kremów pod oczy i na szyję), perfumeryjnym i farbiarskim. Wypędzano nim również robaki i tasiemce. Liści używano w medycynie ludowej jako środka dezynfekującego.
Występowanie
Siedlisko: podszycie lasów mieszanych i liściastych, polany, poręby
Występowanie: umiarkowane strefy Europy, Azji i Ameryki Północnej, w Polsce pospolita w całym kraju z wyjątkiem Tatr i Podhala
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
Znany od czasów starożytnych, kiedy to uważano go za drzewo żałobne. Galowie używali wyciągu z igieł cisa do zatruwania strzał. W średniowieczu wyrabiano z elastycznego i twardego drewna, pozbawionego żywicy, meble (szafy gdańskie i kolbuszowskie), ozdobne skrzynie, a także broń (łuki, kusze i groty do strzał). Z tego też powodu, a także dlatego, że bardzo wolno rośnie (za to średnio ok. 1000 lat) liczebność cisa gwałtownie spadała, tak że już w 1423r król Władysław Jagiełło nakazał ochronę cisa na swoich ziemiach: „Jeśliby kto wszedłszy w las, drzewa które znajdują się być w wielkiej cenie jako jest cis albo im podobne, porąbał, ten może być przez pana albo dziedzica pojman, a na rąkojemstwo tym, którzy oń prosić będą ma być dan” (Władysław Jagiełło, w Krakowie i Warcie, 1423). Ponieważ z drzew iglastych najlepiej znosi przycinanie, w XVIII i XIX w stał się ulubionym przez ogrodników materiałem do formowania nie tylko żywopłotów i szpalerów, ale także brył o różnych kształtach. W Polsce w XIX stuleciu wykorzystywano cisowe drewno także do budowy nabrzeży portów w Szczecinie i Świnoujściu, a także do produkcji podkładów kolejowych. Wszystkie części cisa, z wyjątkiem osnówek nasion, zawierają silnie trujące alkaloidy (m.in. taksynę), powodujące spadek ciśnienia tętniczego krwi i zaburzenia rytmu serca. Pomimo to znalazł zastosowanie w medycynie ludowej jako środek poronny i przeciwrobaczy. Obecnie zainteresowanie budzą wykazujące działanie przeciwnowotworowe diterpeny (głównie paklitaksel).
Występowanie
Roślina trująca, pod częściową ochroną
Siedlisko: cieniste lasy liściaste, szczególnie bukowe
Występowanie: środkowa i zachodnia Europa (w Polsce przebiega wschodnia granica zasięgu), rejon Kaukazu, izolowane stanowiska w północnej Europie i Azji Mniejszej
Okres kwitnienia
Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym
