Pytanie nr 15/2023
W latach XVIII w. wojskowi kartografowie austriaccy sporządzili dokładną mapę Królestwa Galicji i Lodomerii. Trochę później trochę dalej kartografowie innej nacji rozpoczęli wielki projekt kartograficzny, trwający ok. 70 lat, zainicjowany przez pewnego oficera piechoty. Jego asystentem został człowiek, którego nazwisko jest na szczycie światowej listy. W projekt zaangażowany był jeszcze inny pan, który zostawił taki oto rysunek (żeby nie było zbyt prosto, to lekko go zmodyfikowaliśmy wymazując fragment i podpisy).
Patrząc na oryginał rysunku, osobie o zacięciu matematycznym chciałoby się wstawić znak większości pomiędzy górami. Co więcej, pewien matematyk zdecydował się uhonorować szczyt przedstawiony po lewej oraz trzech innych matematyków nazwą nadaną w swoich matematycznych rozważaniach. Jeśliby do rysunku dołożyć oznaczenie wprowadzone przez owego matematyka, to wskazywałoby ono (według pierwszej klasyfikacji) na jeszcze inny szczyt położony dalej na wschód. Które miejsce zająłby ów szczyt na wspomnianej światowej liście? Podajcie nam również nazwisko autora rysunku.
Odpowiedź:
Autorem rysunku jest Thomas G. Montgomerie – brytyjski wojskowy, który brał udział w pomiarach geodezyjnych subkontynentu indyjskiego w ramach Wielkiego Przeglądu Trygonometrycznego, zapoczątkowanego w 1802 r. przez oficera piechoty Williama Lambtona, którego asystentem i następcą został George Everest (od jego nazwiska pochodzi nazwa najwyższego szczytu Ziemi – Mount Everest). Szkic wykonano podczas eksploracji Karakorum (stąd litera K w oznaczeniach), a najwyższe szczyty zostały ponumerowane zaczynając od Maszerbrum i dalej kolejno na wschód. Na rysunku szczyt z prawej to K1 (Maszerbrum), natomiast szczyt z lewej znany jest pod nadanym wówczas oznaczeniem K2, ponieważ ze względu na swoje położenie i brak widoczności z osad górskich, nie miał on powszechniejszej lokalnej nazwy.
Co ciekawe, francuski matematyk André Weil zdecydował się uhonorować piękną górę K2 oraz trzech innych matematyków (Kummera, Kählera, Kodairę) wprowadzając do geometrii algebraicznej nazwę „powierzchnie K3”. Jeśliby do rysunku dołożyć oznaczenie K3, to według pierwszej klasyfikacji Karakorum wskazywałoby ono na położony dalej na wschód szczyt Broad Peak – dwunastą pod względem wysokości górę na świecie.
Prawidłowej odpowiedzi udzielili:
Dominika Sobula 1 pkt
Hadrian Jakóbczak 1 pkt
Drużyna Elfrydy 1 pkt
Zbigniew Drapała 1 pkt
Krzysztof Skowronek 1 pkt
Pytanie nr 16/2023
Jak każdy klub sportowy musi mieć swój stadion, tak i każde towarzystwo turystyczne musi mieć swoje schronisko. Czy to stowarzyszenie, oddział, klub – każdy chce mieć swój dom w górach: chatkę czy co najmniej bazę namiotową. Bez wątpienia przez ostatnie 150 lat zdecydowana większość schronisk górskich powstała z inicjatywy różnorakich zrzeszeń mających na celu popularyzację turystyki. Zapytajmy zatem: które schronisko powstałe z inicjatywy wywodzącego się z polskiego – mówimy o granicach Rzeczypospolitej współczesnych lub historycznych – miasta oddziału pewnego towarzystwa turystycznego położone było (lub jest) najwyżej? Podajcie nazwę schroniska i nazwę towarzystwa.
Odpowiedź:
W miastach znajdujących się w historycznych lub współczesnych granicach Polski działało wiele stowarzyszeń turystycznych, nie tylko tworzonych przez Polaków i nie tylko działających w polskich górach – Karpatach i Sudetach – ale też w o wiele wyższych masywach. Na terenie Niemiec, w tym również na obszarach włączonych do Polski po 1945 r. szczególnie prężnie na początku XX wieku działało Niemiecko-Austriackie Towarzystwo Alpejskie (Deutsche und Österreichische Alpenverein – DuÖAV). Niemal w każdym niemieckim mieście działał oddział tej organizacji, a dla każdego z nich największą nobilitacją było właśnie wybudowanie własnej Hütte w Alpach. W ten sposób powstały takie obiekty jak na przykład Schronisko Gliwickie – Gleiwitzer Hütte na 2176 m n.p.m., Schronisko Katowickie – Kattowitzer Hütte na 2320 m n.p.m. (oba w Wysokich Taurach), czy Schronisko Wrocławskie – Breslauer Hütte – w Alpach Ötztalskich na 2844 m n.p.m.. Choć oddziały te po II Wojnie Światowej musiały przestać funkcjonować w swoich macierzystych miastach, to historyczne nazwy schronisk pozostały niezmienione i funkcjonują do dziś. Część z Was wskazała jako odpowiedź właśnie ten ostatni obiekt. Ale… wyjaśnijcie nam, drodzy Uczestnicy, dlaczego nie podrążyliście tematu głębiej i nie dowiedzieliście się o istnieniu Schroniska Szczecińskiego – Stettiner Hütte? Choć nasz Szczecin leży najbliżej morza, to tamtejszy oddział wybudował swoje schronisko zdecydowanie najwyżej – na 2875 m n.p.m., też w Alpach Ötztalskich, ale o 30 metrów wyżej niż Breslauer Hütte. Schronisko to po I Wojnie Światowej znalazło się po włoskiej stronie granicy i dziś funkcjonuje pod dwoma nazwami: niemiecką i włoską – Rifugio Petrarca. Tylko tę odpowiedź mogliśmy uznać jako poprawną – szkoda że nikt jej nie wskazał.
PS: Doceniamy spryt jednej odpowiedzi, która wskazała Chatę pod Rysami wybudowaną z inicjatywy popradzkiego oddziału KČST, uznając Poprad za polskie miasto ze względu na historię zastawu spiskiego. Niestety jednak, to było jedno z tych pytań którym chcieliśmy wyprowadzić Was poza Karpaty!
Klasyfikacja Konkursu Całorocznego 2023:
| Hadrian Jakóbczak | 19 pkt. |
| Zbigniew Drapała | 17 pkt. |
| Krzysztof Skowronek | 17 pkt. |
| Dominika Sobula | 14.5 pkt. |
| Drużyna Elfrydy | 14 pkt. |
| Bartłomiej Cisowski | 10 pkt. |
| Anna Piecuch | 6 pkt. |
| Andrzej Zabłocki | 5.5 pkt |
| Bartłomiej Chojna | 4 pkt. |
| Bogdan Mikuła | 4 pkt |
| Nikoletta | 3 pkt. |
| Kasia Węgrzyn | 3 pkt. |
| Waldemar Szczepańczyk | 2 pkt. |
| Agata Żak | 2 pkt. |
| Piotr Olczykowski | 2 pkt. |
| M&M | 2 pkt. |
| Misiek | 1 pkt. |
| Patryk Smółka | 1 pkt. |
| Wojciech Pawlus | 1 pkt. |