Category

Sierpień

Wiązówka błotna

  | Atlas Roślin, Biały, Czerwiec, Lipiec, Sierpień | Brak komentarzy

Nazywana także królową łąk (krakowskie), kozią brodą (kieleckie) i kropidłem błotnym (kujawskie). Stosowana od Starożytności do zwalczania bólów stawowych, następnie popadła w zapomnienie. Ponowny renesans datuje się od XVI wieku, kiedy to podawano w zielnikach przepis, że „pijąc wywar z kwiatów gotowanych z winem pozbywasz się gorączki”, w XVII wieku umieścił ją w swoim „Dykcyonarzu Roślinnym” Kluk. Stosowano ją do zwalczania pasożytów przewodu pokarmowego, przy krwotokach i biegunkach, a na Ukrainie do leczenia nowotworów. W 1830r wyekstrahowano z wiązówki po raz pierwszy salicylany o właściwościach przeciwbólowych, przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych. 60 lat później firma Bayer wyprodukowała sztuczny kwas acetylosalicylowy, nazywając go Aspiryną, od dawnej łacińskiej nazwy wiązówki Spirea almaria. Obecnie wykorzystuje się jej właściwości w leczeniu przeziębień i w chorobie reumatycznej. Ponadto dawniej otrzymywano z liści żółtozielony barwnik do tkanin. Stosowano ją także do aromatyzowania piwa i wódek. Roślina nie wytwarza nektaru, a zapylające ją owady przywabia jedynie jego obietnicą – lekkim zapachem.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: brzegi stawów i rzek, bagna, mokre łąki, rowy, w Karpatach po piętro kosodrzewiny
Występowanie: strefy umiarkowane Europy i północnej Azji

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Tojeść pospolita

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Lipiec, Sierpień, Żółty i pomarańczowy | Brak komentarzy

Zwana także bażanowcem, gruszkami Matki Boskiej i francowatym zielem. Zawarte w tojeści glikozydy flawonowe mają właściwości głównie ściągające, stąd stosowano ją we wszelkiego rodzaju krwawieniach i ranach. Ponoć jej właściwości lecznicze odkrył żyjący w IIIw pne. Król Tracji i Macedonii Lyzimachus i na jego cześć nadano roślinie jej łacińską nazwę (łac. lysimachia vulgaris).

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: rowy, brzegi wód, wilgotne łąki, zarośla i lasy, w górach po regiel dolny
Występowanie: umiarkowane strefy Eurazji

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Tojad mocny

  | Atlas Roślin, Fioletowy, Lipiec, Obowiązująca, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Zwany także mordownikiem lub pantofelkami Matki Boskiej. Według mitologii greckiej tojad powstał ze śliny trójgłowego psa Cerbera, stróża Hadesu. Teofrast natomiast łacińską nazwę rodzajową tojadu (aconitum firmum) wywodzi od miasta Akanos (Aconae). Korzeń zawiera bardzo trujące alkaloidy (głównie akonitynę), działające porażająco na nerwy czuciowe, płytkę motoryczną i ośrodkowy układ nerwowy. Już Pliniusz Starszy nazwał ją „arszenikiem roślinnym”. W starożytności używano jej do zatruwania strzał, a w okresie renesansu używano tojadu jako trucizny. Objawami zatrucia są nadmierne wydzielanie się śliny, duszność, drżenie, przyspieszenie tętna i oddechu. Już 0.3-2g bulw stanowi dawkę śmiertelną (10mg czystej akonityny). Stąd, pomimo że tojad był stosowany jako roślina lecznicza, został w wielu krajach wycofany.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca, pod całkowitą ochroną
Siedlisko: brzegi potoków, obrzeża lasów i zarośli, hale, od regla dolnego po piętro halne
Występowanie: góry Europy

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Tłustosz alpejski

  | Atlas Roślin, Biały, Czerwiec, Lipiec, Maj, Obowiązująca, Sierpień | Brak komentarzy

W Polsce występują 3 gatunki tłustosza: alpejski, pospolity typowy i pospolity dwubarwny. Wszystkie są roślinami owadożernymi. Górna powierzchnia liści pokryta jest gruczołami wydzielającymi lepki płyn zawierający enzymy proteolityczne. Owad, który usiądzie na liściu przykleja się do niego, a ruszając się pobudza komórki do rozpoczęcia procesu trawienia. Ponowną, pełną sprawność łapania i trawienia owadów liść odzyskuje mniej więcej po tygodniu od złapania ofiary. Roślina jest zdolna do fotosyntezy, a „jedząc” owady uzupełnia jedynie braki azotu. W Szkocji tłustosz cieszy się dużym poważaniem i wiąże się z nim wiele wierzeń. Panny, które przed pocałunkiem umieszczą w ustach nieco tłustosza, mają sobie zapewnić dozgonne oddanie swojego kochanka. Natomiast bydło pasące się na tłustoszu miało być zdrowsze i odporne na czary wiedźm kradnących mleko. Jak w każdym wierzeniu jest w nich nieco prawdy: słodkawy sok tłustosza działa jak naturalny odświeżacz do ust, co przy dawniejszym poziomie higieny nie było bez znaczenia, a zawarte w nim witaminy i minerały rzeczywiście mogły poprawiać kondycję bydła. Sok z liści tłustosza działa ponadto jak podpuszczka, ścinając białka zawarte w mleku. Nazwa rodzaju nawiązuje do jakby tłustego połysku liści.

Występowanie

Roślina pod całkowitą ochroną
Siedlisko: wilgotne skały, źródliska, od regla dolnego po piętro halne
Występowanie: góry Europy, środkowa Azja, w Polsce jedynie w Tatrach

Okres kwitnienia

  • maj
  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Świetlik łąkowy

  | Atlas Roślin, Biały, Lipiec, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Jest półpasożytem zielonym, przysysającym się ssawkami korzeniowymi do korzeni sąsiednich roślin zielnych. Dopiero od średniowiecza wykorzystywany jako roślina lecznicza, głównie w chorobach oczu alergicznych (zawiera aukubinę, hamującą wydzielanie histaminy) i bakteryjnych (zawiera katalpol o działaniu dezynfekującym). Nazwa świetlik wzięła się stąd, że kwiaty rośliny mają tak intensywnie białą barwę, że obserwowane z daleka na łące wyglądają jakby świeciły.

Występowanie

Roślina lecznicza, trująca
Siedlisko: łąki, pastwiska, brzegi lasów
Występowanie: wschodnia, środkowa i północna Europa

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Ślaz dziki

  | Atlas Roślin, Fioletowy, Lipiec, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Ślaz zawiera w swoim zielu duże ilości śluzów, koloidowych substancji przekształcających się pod wpływem zimnej wody w galaretowatą masę, mających działanie wykrztuśne i osłaniające. Roślina znana ludzkości od czasów prehistorycznych. Pyłki ślazu znaleziono w grobie neandertalczyka Shanidara IV (Iran) sprzed ok. 60 tys. lat – prawdopodobnie był on pochowany na kobiercu roślinnym, zawierającym w swym składzie również ślaz. Nie wiadomo natomiast czy był już wykorzystywany przez neandertalczyków w celach leczniczych. Ślaz znali też mieszkańcy Biskupina. W medycynie ludowej stosowano go w nieżytach dróg oddechowych i regulacji pasażu jelitowego.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: miejsca ruderalne, przypłocia, przydroża, zręby, skraje lasów
Występowanie: Europa, Syberia, Ałtaj, Indie, rejon Kaukazu, Azja Mniejsza, północna Afryka

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Szczeć pospolita

  | Atlas Roślin, Fioletowy, Lipiec, Sierpień | Brak komentarzy

Dawniej używano kwiatostanów specjalnie uprawianej szczeci barwierskiej (sukienniczej) do gręplowania wełny i czesania wełnianych tkanin. Jednak spiczaste podsadki szczeci pospolitej przylegają do kwiatostanu giętko i nie nadawały się do tego celu. Uprawia się ją jednak często w ogródkach jako ozdobę do zimowych bukietów. Roślina zawiera glikozyd skabiozyd.

Występowanie

Roślina lecznicza
Siedlisko: zarośla, przydroża, brzegi rzek, nieużytki

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Szczawiór alpejski

  | Atlas Roślin, Czerwony i różowy, Lipiec, Sierpień, Wrzesień | Brak komentarzy

Gatunek rośliny należący do rodziny rdestowatych. Występuje w Ameryce Północnej, Azji i w Europie, również w Islandii i na Grenlandii. W Polsce wyłącznie w Tatrach i na Babiej Górze. Łacińska nazwa pochodzi od greckiego słowa oxys, oznaczającego kwaśny oraz słów di = dwa i gyne = słupek (roślina ma dwuszyjkowy słupek).

Występowanie

Siedlisko: piargi, żwirki, głównie w piętrze halnym i turniowym, rzadziej niżej
Występowanie: gatunek arktyczno-alpejski, Europa, Azja, Ameryka Północna, Grenlandia, Islandia, w Polsce na Babiej Górze i w Tatrach

Okres kwitnienia

  • lipiec
  • sierpień
  • wrzesień

Roślina NIE obowiązująca na egzaminie wewnętrznym

Szarotka alpejska

  | Atlas Roślin, Czerwiec, Lipiec, Obowiązująca, Sierpień | Brak komentarzy

Przez górali dawniej zwana także sukiennikiem, stopcem, siwymi języczkami lub kocimi łapkami. Ta ostatnia nazwa odpowiada znaczeniowo nazwie łacińskiej (leontopodium alpinum; gr. leon = lew, kot, podion = stopa, łapa). Uważana za roślinę leczniczą i magiczną – do okadzanej dymem z ziela stajni nie miała dostępu żadna zła siła. Leczono nią kolki, bóle brzucha, biegunki i gruźlicę, a w Alpach wytwarzano specjalną maść szarotkową. Na Podhalu stanowi popularny motyw zdobniczy. Po zerwaniu roślina zachowuje przez lata niezmieniony kształt i barwę, przez co stała się jedną z najbardziej pożądanych pamiątek wśród „ceprów”, a to przyczyniło się do jej masowego zrywania zarówno przez turystów jak i górali. Obyczaj ten przeniesiono zresztą w Tatry z Alp. Poza tym to co większość uważa za płatki kwiatu szarotki, to liście pokryte kutnerem, chroniącym roślinę przed nadmierna utratą ciepła i wilgoci.

Występowanie

Roślina pod całkowitą ochroną
Siedlisko: półki skalne, szczeliny skał, murawy naskalne, wyłącznie na podłożu bogatym w węglan wapnia
Występowanie: góry Europy i Azji po Daleki Wschód, w Polsce jedynie w Tatrach

Okres kwitnienia

  • czerwiec
  • lipiec
  • sierpień

Roślina obowiązująca na egzaminie wewnętrznym